🌹БОЛАЛАР ПСИХОЛОГИЯСИ🌹

2021-12-21 20:07:54 ЭКСТРАВЕРТЛАР КИМЛАР?

Экстраверт — энергияси ташқи дунёга йўналтирилган инсон. У хушмуомала, очиқ ва фаол. Ҳамма нарсага ижобий томондан ёндашади. Ташаббус кўрсатиш ва етакчи бўлишдан қўрқмайди.
Экстравертлар тез қизишиб кетиши туфайли баъзан бемаънидек кўринишади. Бироқ ҳиссиётга берилишни юзакилик билан адаштирманг.

Экстравертлар бошқалар билан мулоқотдан энергия олишади. Экстраверт учун ёлғизлик — атрофда ҳеч кимнинг йўқлиги, суҳбатдош топа олмаслик. Уларнинг дўстлари ва ошна-оғайнилари кўп.
Экстравертлар билан зерикмайсиз. Бир хилликдан чарчаб қолмаслик ва ички оловни ёқиш учун улар клубга қараб йўл олишади ёки меҳмон чақиришади.
 
Экстравертларда рағбатларни қайта ишлаш жараёни камроқ вақт олади. Дофамин уларга нисбатан камроқ таъсир ўтказади. "Бахт дозаси"ни олиш учун уларга дофамин билан бирга адреналин ҳам керак.

#Каналимизга_уланинг

https://t.me/bolalarpsixologiuz Ашу / Түсініктеме

2021-12-21 20:07:54  
ИНТРОВЕРТЛАР КИМЛАР?

Интроверт — энергияси ички оламига йўналтирилган киши. У ўзи билан ўзи зерикмайди. У хотиржам ва сермулоҳаза, деталларга эътиборли ва қарорларда эҳтиёткордир.
Интровертлар баъзан маъюс, камгап ва мутлақо асоциалдек тасаввур уйғотади. Бироқ аслида улар жуда яхши инсонлар. Шунчаки ижтимоий алоқалар уларнинг энергиясини тортиб олади.

Интровертнинг яқин доирасида - икки-уч кишигина мавжуд. Бегоналар билан камгап бўлган интроверт ўзига яқин кишилар билан қизиқ мавзуларни соатлаб муҳокама қилишга тайёр.
Интроверт учун ёлғизлик — кимнингдир ҳаётига алоқадорлиги йўқлиги. У ҳатто кўпчилик ичида ҳам ўзини ёлғиз ҳис қилиши мумкин. Севимли китоб мутолааси ёки мазмунли сайр — интроверт учун кучларни қайта тиклашнинг энг яхши усули.
 
Интровертлар сершовқин ва одам кўп бўлган жойларда ўзларини ноқулай ҳис қилишади, зеро уларнинг мияси вақт бирлигида кўпроқ маълумотларни қайта ишлайди.
 
#Каналимизга_уланинг

https://t.me/bolalarpsixologiuz Ашу / Түсініктеме

2021-12-20 18:06:11  ФАРЗАНДЛАРИНГИЗ ВА ЎЗИНГИЗ ҲАҚИНГИЗДА БИЛИБ ОЛИНГ

СИЗ ИНТРОВЕРТСИЗ АГАР...

· одатда дастлаб ўйлайсиз, кейин бажарасиз;
· дўстлар доирасини кенгайтиришга ҳаракат қилмайсиз;
· дунёвий суҳбатларни ёқтирмайсиз, саволларга кўпинча бир ёқлама жавоб берасиз;
· гавжум тадбирлар ва омма олдидаги чиқишлардан қочасиз;
· қўнғироқ қилиш имкони турганда ёзма хабар йўллайсиз.
 
СИЗ ЭКСТРАВЕРТСИЗ АГАР...

· кўпинча аввал ишни бажариб бўлиб, кейин ўйлайсиз;
· доимо ким биландир танишасиз;
· мулоқот қилишни ёқтирасиз, кўчадаги бегона одам билан ҳеч қандай қийинчиликсиз гаплашиб кета оласиз;
· ҳафтада бир марта ёки ундан ҳам кўп зиёфатлар, концертлар ва кўргазмаларга борасиз;
· хабар ёзиш ўрнига қўнғироқ қиласиз.

#Каналимизга_уланинг

https://t.me/bolalarpsixologiuz Ашу / Түсініктеме

2021-12-20 14:06:03 Болаларингизни тарбиялашдаги етти нарсадан эхтиёт бўлинг! 

Бир бирига солиштириш, 
чунки болани бир бирига 
солиштириб, ажратиш ҳаётини барбод қилади.

. Болани уриш ёки унга қўпол сўз ишлатиш, болани ўзига бўлган ишончини барбод қилади. 

. Масхаралаш, чунки масхара ўзини ҳурмат қилмасликни юзага келтиради. 

. Эркалатиб, талтайтириш, 
болани масъулиятсиз қилиб 
қўяди. 

. Ортиқча кузатув ва ортиқча изоҳ талаб қилиш, бошқалар фикрини қабул қилиш хусусиятидан маҳрум қилади.
 
. Қулоқ солмаслик ва қимматли вақт ажратмаслик, омонлик ҳис туйғусини барбод қилади. 

. Шижоатлантирмаслик, янгилик яратиш ва ижод 
қилишдан маҳрум этади. 

#Каналимизга_уланинг

https://t.me/bolalarpsixologiuz Ашу / Түсініктеме

2021-12-19 10:41:04 Беэътибор оналар.
Бундай оналар фарзандига алоҳида эътибор бериш кераклиги билишмайди ёки куни бўйи чарчаганлиги учун болага эътибор беришга кучи қолмайди.

Асоратлари:
Бола иккита ҳаётий сценарийдан бирини танлайди, бир умр тўймаган меҳрини бировлардан кутиб яшайди ёки бу эҳтиёждан воз кечади.

Нимжон она
Унинг нимжонлиги, кучсизлиги бу дунёда яшаш учун хизмат қилади. "Қўлимдан келмайди, билмайман, эплолмайман"- деб бошқалардан кутиб яшайди.

Асоратлари:
Бундай онага бола эҳтиёжларини айта олмайди. Натижада, қадриятини йўқотади, она ҳам ўзи ҳам, ҳамда онанинг ҳолати учун айбдорлик туйғуси билан яшайди.

Эътибор ҳаддан ортиқ оналар
Меҳр-эътибор, ғамхўрлик кўп , аммо вақт ўтиши билан бола онанинг меҳридан бўғилиб кетгандай ҳис қилади.
Ўсмирлик даврига келиб ўзаро конфликт келиб чиқади.

Асоратлари:
Бундай оналарнинг болалари қийинчилик олдида чекинадилар, қарам муносабатларга киришувчан бўладилар.

Токсик оналар
Ўзининг фарзандига сўзлар билан ва ҳаракатлар билан ниҳоятда кучли салбий таъсир ўтказади. Ҳақоратлайди, "Одам эмассан, ким ҳам бўлардинг, кимгаям кераксан" - деган сўзлар билан болани камситади. Аламини боладан олади.

Асоратлари
Бола худди етимдек катта бўлади, ўзини айбдордек, бу дунёда ортиқчадек ҳис қилади. Унинг туйғуси хафа бўлиб яшаш. Кимдир бу ҳолатидан чиқиб кетиб бахтли яшаш учун ўзида куч топа олади, кимдир эса йўқ.

Аммо, оналарни айблаш мумкинми?
Аллоҳим сизнинг бу дунёга келишингиз учун айнан шу инсонни сабабчи қилган бўлса.
Ахир оналар ҳам қачонлардир бола бўлишган, уларнинг оналари ҳам худди шундай муносабатда бўлган, уларни ўз билганларича тарбия қилишган-ку.
Биз билмаймиз, улар қандай кунларни бошларидан ўтказишган, қандай шароитларда катта бўлишган.
Ҳар ким фарзандини ўз билганича тарбиялайди ва ҳеч ким фарзандим ёмон бўлсин демайди.
Ҳар бир она болам дейди, яхши кўради, фақат ўз билганича, қўлидан келганича, албатта.
Аммо, сиз ҳозир катта инсонсиз, фикрлай оласиз, тушуна оласиз, ҳаётингизни қандай яшаш ўзингизнинг қўлингизда.
Қайси ҳаётни танлайсиз?
Бир умр хафа бўлиб, нолиб яшашними ёки ҳаётнинг зарбаларига қарши туриб бахтли ҳаёт кечиришними?
Эсингизда бўлсин, фарзандларингиз сизнинг аксингиз. Сиз бахтлисиз, улар бахтли!
Гульнара Атажанова

Мурожаат учун:

Телеграм: @medpsixologGulnara

Телефон: +998946876630

#Каналимизга_уланинг

https://t.me/bolalarpsixologiuz Ашу / Түсініктеме

2021-12-19 10:40:46 Ашу / Түсініктеме

2021-12-17 13:03:51 Фарзанд тарбияси курсимиздан аудиолавҳа.

#Каналимизга_уланинг

https://t.me/bolalarpsixologiuz Ашу / Түсініктеме

2021-12-15 18:01:14 ​БОШҚАРИБ БЎЛМАС БОЛАЛАР

Кўпинча ота-оналарнинг «Энди нима қилай?! Ҳали кичик-да, ҳеч нимани тушунмайди!» қабилидаги фарзандларининг барча шўхликларини оқловчи баҳоналарини эшитиб турамиз. Агар болакайнинг шўхликлари уйда бўлса, бу ярим балодир. Чунки бундай шароитда тўполон бўлишига йўл қўяётган кишиларгина азият чекадилар. Аммо мазкур хулқ-атвор одамлар олдида, кўча-кўйда, жамоат жойларида бўлса-чи? Табиийки, ўз-ўзидан уларда «Нима учун биз бунга чидашимиз (буни кўтаришимиз) керак?» деган савол туғилади. Бунга жавобан эса юқорида келтирилган баҳонани айтишади.

Сизнинг фарзандларингиз бефаҳм (аҳмоқ) эмас!
Болажонларнинг фаҳмлаш даражаси ота-оналарнинг уларга бўлган ишончига қараб шунчалик баланд бўлар экан. Бежизга болалигидан доимий ақлли экани ҳақида эшитган бола шунча ақллироқ бўлиб катта бўлади, дейишмайди.

Мисол тариқасида педагогик ҳаётимда юз берган бир воқеани айтиб берсам. Ўша вақтларда уч яшар ўғлим буваси ва бувисиникида икки ҳафта меҳмон бўлиб келди. Қайтгач эса, бирор нарса олмоқчи ёки қилмоқчи бўлса, рухсат сўрайдиган бўлди. Мен бу каби ўзгаришни бувисининг қаттиққўллигига йўйдим. Чунки мен анча юмшоқман. Бироз вақт ўтиб, онам билан боғланар эканман, гап суюкли набиралари ҳақида очилди: «Набирагинам бирам ақлли, берухсат ҳеч нарса қилмайди. Ажойиб! Қандай қилиб бунга эришдинг?!» Ие… демак, на онам ва на мен болага буни ўргатмаганмиз. Унинг кичик бошчасида айланаётган маълумотлар орқали шу хулосага келган – бирор иш қилишдан аввал рухсат олиш лозим.

Кейинги ҳикоя: бир куни дугонам меҳмонга келди. Унинг ўғли (ўша вақтда икки яшар ўғлимнинг тенгдоши) хотиржамлик ва қандайдир режа билан ўғлимнинг ўйинчоқларини балкондан ташларди. Нима қилишимни билмай, онасидан садо чиқишини кутар эдим. У мулойимлик билан: «Ахир шу ишинг тўғрими?» дер, фарзанди эса қилиғида давом этарди. Нима сабабдан бу бетартибликни тўхтатмаслигини сўраганимда у: «Бу фойдасиз! У ҳали кичик, мумкин эмаслигини тушунмайди», деб қўяқолди. Айтиб ўтишим керакки, 10-қаватдан пастга отилган ўйинчоқларни тўплаш ўзимга қолди. Рост-да, агар она ўзининг мисолида, юриш-туриши билан боласининг хатосига ишора қилмаётган бўлса, ҳаттоки уй эгалари олдида айб ишни тўғрилашга ҳаракат ҳам қилмаётган бўлса, ахир қандай қилиб кичик бола хатони ўзи англаб етсин? Она айбдорлик ҳиссини сезмаса, боласи ҳам ҳис қилмайди.

Дугонам ўз навбатида менинг фарзандим «Мумкин эмас!» деган таъқиққа шу оннинг ўзидаёк итоат қилаётганидан ҳайратга тушди. Узоқ вақт мени жисмоний куч ишлатаётганимга ишонтирмоқчи бўлди. Аслида эса тарбия тизимимда жисмоний жазо қўлламайман. Ҳамма гап ўзимнинг мутлақ ишончимда: мумкин эмасми – демак, ҳеч қандай оғишлар йўқ, қатъий тарзда. Дугонамда эса бошқача: «Нима ҳам қила оламан, ахир ҳали тушунмайди-ку».
Вақт олий ҳакам: иккаламизнинг фарзандларимиз деярли бир хилда ақлли. Ишонаманки, кичик болалар ҳамма нарсани тушунишади. Фақат барчаси ота-оналарга қулоқ солиш керак, деб билишмайди.

Ишончим комилки, ҳар биримизнинг бошимиздан уйида бошқа бировнинг фарзанди деворга чизиб, жазосиз қолган ва ота-онаси зарарни бартараф этишга шошилмаган ҳолатлар ўтган. Узр сўралинган тақдирда ҳам шунчаки расмият учун бўлган. Масжидда кичик бола ҳар бир кишига намоз ўқишга халақит беради, шу жумладан онасига ҳам. Она учун бу муаммо эмас ва у ўзини айбдор ҳис қилмайди, ҳатто кечирим ҳам сўрамайди: «Мен бирор нарса қила оламанми? Бу – бола!» Дўконда бола пештахталардан маҳсулотларни ағдар-тўнтар қилади. Ота-оналар эса фарзандларини койишга журъат этган ходимлар билан уришиб, етган зарарни қоплаш хусусида узоқ ва эзилиб баҳс олиб боришади. Болакай бўлса, бир чеккада. Энг ачинарлиси – бир чеккада туриб кузатиб борар экан, қуйидаги хулосага келади: у ҳеч ҳам ёмон иш қилмаган!

Лейла Наталья Бахадори,

Гўзал Дадамуҳамедова таржимаси

#Каналимизга_уланинг

https://t.me/bolalarpsixologiuz Ашу / Түсініктеме

2021-12-15 15:08:52 ЎЙИНЧОҚЛАРНИНГ ҲАДДАН ОРТИҚ КЎПЛИГИ БОЛАГА ФОЙДАМИ ЁКИ ЗАРАРМИ?

Албатта, ўйинчоқлар болалар ўзларини бахтли ҳис қилишлари учун, тасаввурларини ривожлантириш учун муҳим ҳисобланади. Аммо, ўйинчоқлар ҳаддан ортиқ кўп бўлса, акс таъсир қилар экан. Болаларда диққатни жамлай олмаслик ва гиперактивлик синдроми ривожланишига олиб келар экан.
Америкалик олимлар тажриба асосида шу хулосага келишди.
Улар 36 та болакайларни кузатишди. Баъзи бирларига 16 та, баъзи бирларига 4 тагина ўйинчоқ беришди. Маълум бўлдики, 4 та ўйинчоқли болалар ҳар бир ўйинчоқ билан алоҳида ва узоқроқ вақт ўйнашди. Диққатини жамлаб, тасаввурларини ишга сола олишди. Кўп ўйинчоқ эгалари ҳар бир ўйинчоққа бир чалғиб, диққатини жамлай олишмади.
Ўйинчоқлар кўп бўлганда, болаларда уларни ўрганиш, диққатини жамлаш, қадрлаш, ғамхўрлик қилиш кўникмалари ривожланмас экан.
Нима қилиш мумкин?
Ўйинчоқларни икки-уч тўпламга бўлиб чиқиб, биттагина ўйинчоқ тўпламини қолдириш ва бошқасини бекитиб қўйиш.
Ўйинчоқлар қизиғи қолмаганда, бекитиб қўйган тўплам билан алмаштириш.
Ўйинчоқ бузилиб ёки синиб қолганида ташлаб юборишга шошилмасдан уни тузатиш йўлларини ўйлаб топиш, бу боланинг топқирлигини ривожлантиради ва қадриятга ўргатади.
Қўғирчоқларга янги кийимлар , қишки кийимлар тикиб бериш. Бу ғамхўрликни ўргатади.

#Каналимизга_уланинг

https://t.me/bolalarpsixologiuz Ашу / Түсініктеме

2021-12-15 15:08:52 Ашу / Түсініктеме