Гыйлем

2022-06-29 18:42:01 Кырмыска сугышлары

Зоолог Шон О’Доннелл күчмә кырмыскалар, аларның химик коралы, һәм төрле кырмыскалар арасындагы бәрелешләр турында яза.

http://giylem.tatar/archives/2773 Ашу / Түсініктеме

2022-06-29 12:00:58 Наш главный проект этого лета – представляем 5 антиутопий на татарском

В последние месяцы жанр "антиутопий" стал особенно популярным. "Әйдә! Online" представляет 5 самых известных антиутопий, которые описывают становление авторитарных и ужасы тоталитарных обществ. Большинство текстов выходят на татарском языке впервые.

1. "1984" татарча – Джордж Оруэлл
Ссылка-зеркало, если у вас нет vpn

2. И, могҗизалы яңа дөнья (О дивный новый мир) — Олдос Хаксли
Ссылка-зеркало

3. Чебеннәр хакиме (Повелитель мух) — Уильям Голдинг
Ссылка-зеркало

4. Ачкычлы әфлисун (Заводной апельсин) — Энтони Бёрджес
Ссылка-зеркало

5. Мал утары (Скотный двор) – Джордж Оруэлл
Ссылка-зеркало

Тексты сокращены и адаптированы для изучающих язык. К ним прилагаются подкасты-аудиокниги. Читайте и слушайте любимые произведения вместе с "Әйдә! Online"!

Все тексты и аудио доступны здесь
Ссылка-зеркало Ашу / Түсініктеме

2022-06-26 19:31:01 TED Ed татарча: Чәй тарихы

Чәй – дөньяда судан кала иң еш кулланыла торган эчемлек. Планетабызның төрле төбәкләрендә һәм мәдәниятләрендә аны төрлечә әзерлиләр һәм эчәләр. Бу гаҗәеп эчемлек кайда уйлап табылган һәм ничек шулай популяр булган соң?



Ашу / Түсініктеме

2022-06-25 10:07:25 Пешкәкле пар машинасы тарихыннан

Беренче пар машинасын XVII гасырның 90 нчы елларында француз уйлап табучысы Денни Папен төзи. Ул бик тупас, камилләшеп җитмәгән була.

http://giylem.tatar/archives/3341 Ашу / Түсініктеме

2022-06-24 15:27:45 Яңа бакыйлык. Хәзерге заманның 5 фәлсәфи проблемасы

Фәлсәфә һәрдаим мәңгелек диеп әйтә ала торган сорауларга җавап эзләү белән мәшгуль: Ходай һәм дин, җан һәм матдә, җаваплылык хисе һәм вөҗдан иреге. Соңгы ике гасыр эчендә исә фәлсәфәчеләрнең алдында яңа бурычлар барлыкка килде. Хәзерге заман фәлсәфәчеләре нәрсә белән кызыксына һәм бүгенге көндә нинди сорауларны яңа классик мәсьәләләр дип әйтеп була?

http://giylem.tatar/archives/551 Ашу / Түсініктеме

2022-06-24 12:50:06 Кабан күле буенда татар әдәбияты турында чираттагы әңгәмә: «Милләт аналары».

https://tatbookhouse.timepad.ru/event/2079641/ Ашу / Түсініктеме

2022-06-22 12:46:06 Әфәнделәр вә ханым-туташлар, безнең каналга язылучылар саны 400дән артты. Безнең өчен мөһим булган бу датаны билгеләп, безнең рухташ каналларны искә аласы килә.

Оешмалардан
@tatarkitabi — Татар китабы йорты [2019 елдан Гыйлем - Татар китабы йорты резиденты]
@tatforum — Татар яшьләре форумы 2015 елдан Гыйлемнең даими партнеры
@millikitaphane — иң кәттә чаралар, шул исәптән фәнни-популяр очрашулар да үткәрә торган милли һәм глобаль локация
@univertatar — Ачык университет, гасырлык хыялның онлайнда чынга аша барышы

Матбугат чараларыннан
@beznenmiras — сыйфатлы һуманитар мәгълүмат тәкъдим итә
@idel_tatar — «Идел»дә Гыйлемче, фәннәрне дөньяга танытучы Сәрбиназ искиткеч кызыклы мәкаләләр яза
@yalkyn — 2015 елдан «Гыйлем»нең партнеры, даими фәнни рубрика чыгара торган яшүсмерләр журналы
@azatliqradiosi — Легендар радиостанция, ә хәзер интернет портал; Азатлык һәрвакыт «Гыйлем» яңалыклары турында яза.

Татарча фәнни-популяр каналлардан
@tarihikanal — иң абруйлы тарихи канал
@mektupler — «Гыйлем» дусты, Һарри Поттер тәрҗемәчесе Азат Якуповның деколониаль эзләнүләре
@fan_soyli — укытучы, «Гыйлем» дусты, Һарри Поттер тәрҗемәчесе Заһир Хәсәновның кызыклы фәнни фактлары

Башка кызыклы фәнни-популяр проектларның сылтамаларын комментарийларда калдырсагыз, бик рәхмәтле булыр идек. Ашу / Түсініктеме

2022-06-18 17:44:30 Дин – кешелек җәмгыятенең аерылгысыз өлеше, тормышның һәрбер даирәсенә диярлек үтеп керә алган күренеш ул.


Диннәр тарихына кереш курс аша диннәрнең барлыкка килү тарихы һәм хәзерге халәтләре турында мәгълүмат алып була. Курста дөньякүләм таралган диннәрнең барысы турында да лекцияләр урын алган, фәкать ислам дине генә төшереп калдырылды. Татар дөньясында исламның урыны башка дәрәҗәдә булу сәбәпле, аның турында мәгълүматны бер лекция белән генә җиткерү дөрес түгел дип табылды.

Диннәр тарихы турында онлайн курсны «Ачык университет»та үтеп була: https://univer.tatar/course/22/ Ашу / Түсініктеме

2022-06-18 09:49:03 «Җәйге алан» эксперименты

Психологлар 11-12 яшьлек малайларны бер лагерьгә җыйганнар да, тәҗрибә уздырганнар. Кинолар төшерерлек эксперимент булган бу: монда үзеңне мотивацияләү һәм рухыңны ныгыту да, команда белән эшләү элементлары да, чын дуслык тарихы да бар.

http://giylem.tatar/archives/2428 Ашу / Түсініктеме

2022-06-14 15:50:57 Татар китабы йортында татарлардан беренче фәлсәфә докторы һәм профессоры Мансур Абдрахмановны искә алачаклар.

Быел фәлсәфәче Мансур Абдрахмановның тууына 110 ел тулды. Ул заманында Казан дәүләт университетының тарих һәм филология факультеты деканы була, 1956 елдан башлап тормышының соңгы көненә кадәр диалектик һәм тарихи материализм кафедрасын җитәкли. Университетның фәнни эшчәнлек өчен җаваплы проректоры эшен дә алып бара.

1966 елда М.Абдрахманов фәлсәфә буенча татарча беренче вуз дәреслеген яза, шул рәвешле, республикада татарча фәлсәфи белем бирүгә нигез сала.

Музеебызда әлеге шәхеснең тормыш юлына һәм эшчәнлегенә, шулай ук татар телендә фәлсәфә фәннәрен укыту тарихына багышланган дискуссия үтәчәк.

Дискуссиядә Казан федераль университетының гомуми фәлсәфә кафедрасы, диннәрне өйрәнү кафедрасы белгечләре, галимнәр һәм журналистлар катнашачак.

17 июнь
11:00
Керү ирекле

Теркәлү өчен телефон: +7 (843) 590-80-67 Ашу / Түсініктеме