Digital Rights & Freedoms Landscape (drfl.kz)

2021-11-25 15:13:06 ​​НОВЫЕ ВЫЗОВЫ: БИЗНЕС, ИНТЕРНЕТ И ПРАВА ЧЕЛОВЕКА

В сфере цифровых прав особенность новых вызовов обусловлена тем, что в Интернете превалируют крупные международные IT-корпорации, которые формируют собственные правила для пользователей своих услуг. Власть государства в общемировой цифровой среде существенно ограничена, учитывая, что страны и их официальные представители сами являются пользователями виртуальных платформ, и на них, чаще всего, распространяются общие правила.

В контексте цифровых прав речь идет практически о полном наборе прав человека, в том числе:

● доступ к Интернету через операторов информационно-коммуникационной
инфраструктуры;
● доступ и распространение информации, свобода слова и выражения мнения через поисковые системы, браузеры, социальные сети, сайты, блог-платформы, мессенджеры;
● право на приватность и защита персональных данных через продукты в сфере
кибербезопасности, например, антивирусов, сервисов обеспечения анонимности,
менеджеров паролей;
● право на участие в управлении делами государства через официальные цифровые
государственные ресурсы, систем электронной демократии и участия;
● даже свобода передвижения может рассматриваться как свобода выбора места хранения своей сетевой (цифровой) идентичности и перемещению своих данных между сервисами, которые также физически находятся по всему миру.

Международные стандарты

Одним из первых документов в направлении бизнеса и прав человека можно считать «Глобальный договор ООН» от 26 июля 2000 года, который является крупнейшей инициативой в области корпоративной социальной ответственности и состоит из 10 основных принципов, включающих права человека, трудовые отношения, охрану окружающей среды и борьбу с коррупцией. В рамках Договора разрабатываются и распространяются руководства, политики и образовательные материалы по бизнесу и правам человека.

Нормы национального права

В Казахстане нет профильных нормативных правовых актов (НПА) по обязательствам бизнеса в области прав человека, но государством признаны международные документы в области прав человека и есть национальные нормы, которые регулируют деятельность бизнеса, прямо или косвенно связанную с правами человека, в особенности в сфере цифровизации и новых технологий.

Положение с бизнесом и правами человека в Казахстане за 2020 год

На конец апреля 2020 года согласно данным МЦРИАП РК в стране «количество пользователей интернета составляет 84,2% от всего населения в 18 миллионов человек». По данным международного портала DataReportal на январь 2020 года в Казахстане насчитывалось 14,73 миллиона (81,8% от населения в 18 миллионов человек) интернет-пользователей, из них 9,5 миллионов (64,5% от числа интернет-пользователей) пользуются социальными сетями.

Статистика говорит о том, что большая часть населения страны использует Интернет и социальные сети. Находясь в цифровой среде и используя каждый день различные цифровые услуги, получая и обмениваясь информацией с помощью продуктов IT-компаний, каждый может сталкиваться с различными нарушениями полного спектра прав человека.

Полная статья по ссылке: report2020.drfl.kz Ашу / Түсініктеме

2021-11-24 15:29:20 ​​ «Құқықтық медиа-орталық» ҚҚ заңгері және тең құрылтайшысы Гүлмира Біржанова ҚР «Сот жүйесі және судьялардың мәртебесі туралы» Заңына ерекше бір түзету енгізу туралы мәлімдемесі.

Мәселенің мәні

Қазан айының соңында Парламентте «ҚР Конституциялық заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу жайлы "ҚР сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы"» заң жобасы қаралды.
Мәжілісте журналистер мен блогерлерге сот процестері туралы жазуға тыйым салу ұсынылды. Түзету ішінара алынып тасталды, бірақ бастамашы бұл идеядан толығымен бас тартпайтынын білдірді.

Талқылау барысында мәжіліс депутаты Нұрлыбек Ожаев «соттың іс жүргізуіндегі және заңды күшіне енбеген істер туралы ақпаратты әлеуметтік желілерде және (немесе) бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға ешкімнің құқығы жоқ» деген норманы енгізуді ұсынды. Түзету ішінара алынып тасталды, бірақ бастамашы бұл идеядан толығымен бас тартпайтынын және түзету бойынша жұмысты жалғастыратынын айтты.

Депутаттың айтуынша, түзету енгізу қажеттілігі, жарияланымдарда сотқа қысым көрсету мақсатында таратылатын жалған ақпарат болуы мүмкін.
Бұл алаңдаушылық орынды ма, жоқ па, соны анықтап көрейік; ұлттық заңнама мен халықаралық стандарттар нені көздейді және осы түзетулер қабылданған жағдайда не болады?

Барлық заңдарды бұзатын норма

Сот процестерін жария ету сот ісін жүргізудің жариялылығы қағидатын іске асырудың маңызды құралдарының бірі және әділ сот талқылауына құқық кепілдігінің тиімді құралы болып табылады. БАҚ, блогерлер мен азаматтық белсенділердің жарияланымдары арқылы сот процестері туралы ақпарат қоғамға қол жетімдірек болып келеді.
Әркімнің сотқа қол жеткізу және әділ сот талқылауы құқығы, сондай-ақ өз пікірін білдіру құқығы - Қазақстан 2006 жылы ратификациялаған Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіде (АСҚХП) бекітілген негізгі құқықтар мен бостандықтар болып табылады.
АСҚХП-ның 14 бабында кепілдік беріледі:

Барлық адамдар соттар мен трибуналдар алдында тең және әркім өзіне тағылған кез келген қылмыстық айыптауды қарау кезінде немесе қандай да бір азаматтық процесте оның құқықтары мен міндеттерін айқындау уақытында заң негізінде құрылған құзыретті, тәуелсіз және бейтарап соттың істі әділ әрі жария талқылауына құқығы бар.

Бұл жерде «қоғамдық іс жүргізу» термині өте маңызды. Сот істерін қарау контексіндегі жариялылық сот ісін жүргізудің ашықтығын білдіреді, бұл адам құқықтарын сақтаудың маңызды кепілі болып табылады.


Тұжырымдаманың мақсаттары:

сот жүйесі мәселелері бойынша қоғамның ақпараттық сұраныстарын қанағаттандыру;
сот билігіне деген сенімді арттыру;
Тұжырымдаманың негізгі міндеті - қолданыстағы заңнаманы ескере отырып, БАҚ-пен өзара іс-қимыл жасау жөніндегі жұмыстың тиімді жүйесін құру және халықтың соттарға сенімін қамтамасыз ету, бұл жұмысқа сот корпусының өкілдерін қосу.

Депутаттың БАҚ-қа айтқан дәлелдерінің бірі: «қазір кез келген азамат әлеуметтік желілерде өз пікірін айта алады, талқылай алады, әркім заңгер болмай және сот процестерін түсінбей, өзінш түсіндіреді. Әлеуметтік желілерде беделді адамдар жаза алатындықтан, қоғамда теріс жағдай туындайды».

Алайда, өз пікірін білдіру құқығы Конституциямен кепілдендірілетінін және бұл кепілдік сайлау тәсіліне жатпайтынын түсіну керек.

Осылайша, Ожаевтың бастамасы ҚР Конституциясына, қылмыстық, азаматтық және әкімшілік заңнама нормаларына және «Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» заңға қайшы келеді.

Қорытындылай келе

Депутат ұсынған норманы қабылдау сөз бостандығы, ақпаратқа қол жеткізу сияқты құқықтардың шектелуіне әкеледі және журналистиканың сот репортажы сияқты жанрына теріс әсер етеді. Осыған байланысты түзетуді қайтару «дұрыс шешім» деп атаған Жоғарғы Соттың ұстанымы өте маңызды.
Депутат Ожаевтың бастамасы жабылған бет болып қала беріп, біздің заң шығарушылар бұл мәселеге ешқашан оралмайды деп үміттенеміз.

http://drfl.kz/kk/ozhayev-tuzetuleri/ Ашу / Түсініктеме

2021-11-23 15:50:26 ​​ Юрист и соучредитель ОФ «Правовой медиа-центр» Гульмира Биржанова об одной необычной поправке в Закон РК «О судебной системе и статусе судей».

Суть вопроса

В конце октября в Парламенте рассматривался законопроект «О внесении изменений и дополнений в Конституционный закон РК “О судебной системе и статусе судей РК”». В мажилисе предложили запретить журналистам и блогерам писать о судебных процессах

Поправку частично отозвали, но инициатор не собирается полностью отказываться от этой идеи. В процессе обсуждения депутат мажилиса Нурлыбек Ожаев предложил ввести норму, согласно которой «никто не вправе публиковать в социальных сетях и (или) средствах массовой информации информацию о делах, находящихся в производстве суда и не вступивших в законную силу». Поправку частично отозвали, но инициатор сообщил, что не собирается полностью отказываться от этой идеи и продолжит работу над поправкой. По словам депутата, необходимость поправки заключается в том, что якобы в публикациях может содержаться недостоверная информация, которая будет распространяться с целью оказания давления на суд.

Попробуем разобраться, является ли это опасение обоснованным; что предусматривает национальное законодательство и международные стандарты, и что будет в случае принятия этих поправок?

Освещение судебных процессов является одним из важных инструментов реализации принципа гласности судопроизводства и эффективным инструментом гарантии права на справедливое судебное разбирательство. Посредством публикаций СМИ, блогеров и гражданских активистов информация о судебных процессах становится более доступной обществу.

Право каждого на доступ к судам и справедливое судебное разбирательство, как и право на свободу выражения мнений — это фундаментальные права и свободы, закреплённые в Международном пакте о гражданских и политических правах (МПГПП), который Казахстан ратифицировал в 2006 году. «Все лица равны перед судами и трибуналами, и каждый имеет право при рассмотрении любого уголовного обвинения, предъявляемого ему, или при определении его прав и обязанностей в каком-либо гражданском процессе на справедливое и публичное разбирательство дела компетентным, независимым и беспристрастным судом, созданным на основании закона»

И здесь очень важен термин «публичное разбирательство».

Публичность в контексте рассмотрения судебных дел означает открытость судопроизводства, что служит важной гарантией соблюдения прав человека.

Целями Концепции являются:

- удовлетворение информационных запросов общества по вопросам судебной системы;
- повышение доверия к судебной власти.

Основная задача Концепции — выстраивание эффективной системы работы по взаимодействию со СМИ с учетом действующего законодательства и обеспечения доверия населения к судам, включение в эту работу представителей судебного корпуса.

Один из аргументов депутата, прозвучавший в СМИ: «сейчас любой гражданин может высказывать своё мнение в социальных сетях, обсуждать, каждый по-своему толкует, не являясь юристом и не разбираясь в судебных процессах. В социальных сетях могут писать авторитетные люди, а потом создаётся негатив в обществе».

Однако нужно понимать, что право на выражение собственного мнения гарантируется Конституцией, и эта гарантия не должна носить избирательный подход.

Таким образом инициатива Ожаева противоречит Конституции РК, нормам уголовного, гражданского и административного законодательства и Закона «О средствах массовой информации».

Подводя итоги

Принятие предложенной депутатом нормы приведёт к ограничению таких прав как свобода слова, доступ к информации и несомненно негативно скажется на таком жанре журналистики как судебный репортаж. И в этой связи очень важна позиция Верховного Суда, который назвал отзыв поправки «правильным решением».
Надеемся, что инициатива депутата Ожаева так и останется перевёрнутой страницей, и к этому вопросу наши законодатели больше никогда не вернутся.

Ссылка на полный материал: http://drfl.kz/ru/popravki-ozhayeva/ Ашу / Түсініктеме

2021-11-19 15:15:20 ​​ОНЛАЙН ӘДІЛ СОТ ІСІН ЖҮРГІЗУ ҚҰҚЫҒЫ

Халықаралық стандарттар

Тиісті процестің кепілдіктерін және тараптардың теңдігін қамтамасыз ететін заң негізінде құрылған құзыретті, тәуелсіз және бейтарап соттың әділ талқылау құқығы адам құқықтарының ажырамас бөлігін құрайды. Бұл құқық адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясының (АҚХҰ), азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактінің (АСҚХП) және адам құқықтары саласындағы басқа да стандарттардың ережелеріне сәйкес сот процестерінің барлық спектрі бойынша қолданылатын халықаралық стандарттарға негізделеді.

Негізгі қазақстандық құқықтық база

Әділ сот талқылауына құқықтың, құқықтық негізі «Құқықтық актілер туралы» бейіндік заңмен регламенттелген сатылы қағидатты негізге ала отырып, бүкіл қазақстандық заң шығару жүйесіне енеді және өзіне мынадай негізгі компоненттерді қамтиды:

● Қазақстан Республикасының Конституциясы;
● «Қазақстан Республикасының Сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы» Конституциялық заң;
● Судья әдебі кодексі;
● Азаматтық іс жүргізу кодексі;
● Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексі;
● Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексі;

COVID-19 пандемиясы кезеңінде әділ сот ісін жүргізу құқығын іске асыру

COVID-19 пандемиясы, одан кейінгі төтенше жағдай режимі, 2020 жылдың соңына дейін әр түрлі сәттілікпен жалғасатын жалпы карантин туралы хабарландырулар сот жүйесінің онлайн режимінде жұмыс істеуінің күрделі мәселелерін ашты.

Қазақстанда COVID-19 кезеңінде әділ сот талқылауына құқықты іске асыру ерекшеліктері

2020 жылғы 16 наурызда Елбасы Тәуелсіз Қазақстанның тарихында өзінің жарлығымен Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында ТЖ және карантин режимін енгізді.Әрине, төтенше жағдай режимі сот төрелігіне физикалық қол жетімділік тұрғысынан әділ сот ісін жүргізу құқығын, сондай-ақ істің санатына немесе юрисдикциясына қарамастан барлық іс жүргізу құқықтарын пайдалану мүмкіндігін шектеді.

COVID-19 кезеңінде әділ сот ісін жүргізу құқығының практикалық құрамдас бөлігі

Альнур Илияшев пен Асия Тулесованың қылмыстық қудалауы, тараптардың іс жүргізу теңдігі деңгейін бағалауға, сондай-ақ сот процесінің жариялылығы тұрғысынан процесті техникалық қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін процесс-маркерлер болды. Қылмыстық процестер әділ сот ісін жүргізу құқығын елеулі түрде бұзумен өтті.

Атап айтқанда, қорғаушы тарап, процесс тараптарының теңдігін, жариялылығын, соттың тәуелсіздігін және тұрақты техникалық проблемалар қағидатын ескермегенін атап өтті. Азаматтық сот ісін жүргізу саласында «2021 жылғы 10 қаңтарға тағайындалған Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің және мәслихаттарының депутаттарын сайлау жөніндегі сайлау процесіне қатысушылардың жекелеген санаттарының өкілеттіктерін іске асыру мәселелері туралы» ОСК қаулысының күшін жоюға азаматтық қоғамның сот тәртібімен қол жеткізуге талпыныстары процесс-маркерлер болды.

«Онлайн әділ сот ісін жүргізу құқығы» туралы толығырақ "DIGITAL RIGHTS MATTER" есебінде сілтеме бойынша білуге болады

report2020.drfl.kz Ашу / Түсініктеме

2021-11-18 15:42:45 ​​ПРАВО НА СПРАВЕДЛИВОЕ СУДЕБНОЕ РАЗБИРАТЕЛЬСТВО ОНЛАЙН

Международные стандарты

Право на справедливое разбирательство компетентным, независимым и беспристрастным судом, созданным на основании закона, обеспечивающее гарантии надлежащего процесса и равенство сторон составляет неотъемлемую часть прав человека. Данное право опирается на международные стандарты применимые по всему спектру судебных процессов в соответствии с положениями Всеобщей декларации прав человека (ВДПЧ), Международного пакта о гражданских и политических правах (МПГПП) и других стандартов в области прав человека.

Основная казахстанская правовая база

Правовая основа права на справедливое судебное разбирательство пронизывает всю казахстанскую законодательную систему исходя из иерархического принципа, регламентированного профильным Законом «О правовых актах» и включает в себя следующие основные компоненты:
● Конституция Республики Казахстан;
● Конституционный Закон «О судебной системе и статусе судей Республики Казахстан»;
● Кодекс судейской этики;
● Гражданский процессуальный кодекс;
● Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан;
● Кодекс об административных правонарушениях Республики Казахстан.

Реализация права на справедливое судебное разбирательство в период пандемии COVID-19

Пандемия COVID-19, последующие за ней режим ЧП, объявления практически тотального карантина, продолжающегося с переменным успехом вплоть до конца 2020 года, обнажила серьезные проблемы функционирования судебной системы в режиме онлайн.

Особенности реализации права на справедливое судебное разбирательство в Казахстане в период COVID-19

16 марта 2020 года президент страны впервые в истории независимого Казахстана своим указом ввел на всей территории Республики Казахстан режим ЧП и карантина. Естественным образом режим ЧП ограничил право на справедливое судебное разбирательство в контексте физического доступа к правосудию, а также возможности пользования всеми процессуальными правами независимо от категории или подсудности дела.

Практическая составляющая права на справедливое судебное разбирательство в период COVID-19

Уголовное преследование Альнура Ильяшева и Асии Тулесовой явилось процессами-маркерами, позволяющими оценить уровень процессуального равенства сторон, а также технического обеспечения процесса с точки зрения гласности судебного процесса. Уголовные процессы прошли с серьезными нарушениями права на справедливое судебное разбирательство.

В частности, сторона защиты отмечала игнорирование принципа равенства сторон процесса, гласности, независимости суда и перманентные технические проблемы. В сфере гражданского судопроизводства процессами-маркерами стали попытки гражданского общества в судебном порядке добиться отмены Постановления ЦИК «О вопросах реализации полномочий отдельных категорий участников избирательного процесса по выборам депутатов Мажилиса Парламента и маслихатов Республики Казахстан, назначенных на 10 января 2021 год»

Весь материал доступен по ссылке: report2020.drfl.kz Ашу / Түсініктеме

2021-11-17 15:03:29 ​​Электронды қатысу
⠀
Электронды қатысу дегеніміз - «ақпараттық және коммуникациялық технологиялар (АКТ) көмегімен азаматтарды саясатқа, шешімдер қабылдауға, инклюзивтілік пен мақсаттылықтың болуын қамтамасыз ету мақсатында қызметтерді әзірлеу және қызмет көрсету» болып саналады.
⠀
Егер осы тұжырымдаманы электронды демократия саласына ауыстырғанда, келесі кезеңдерді бөліп көрсетуге болады:
⠀
1. Электронды ақпараттандыру (онлайн режимінде ақпарат беру): үкімет азаматтардың көпшілік алдында пайдалануы үшін түрлі онлайн-арналар арқылы ақпарат өндіретін және жеткізетін біржақты байланыс.
2. Электронды кеңестер: азаматтар онлайн-құралдар арқылы үкіметке кері байланыс ұсынатын екіжақты байланыс.
3. Электронды серіктестік: үкіметпен серіктестікке негізделген қатынастар, онда азаматтар әртүрлі онлайн-құралдар арқылы саясатты қалыптастыру процесіне белсенді қатысады.
⠀
Халықаралық стандарттар
⠀
Қазіргі уақытта «электронды (цифрлы) мемлекетті» енгізу кезінде барлық елдердің ортақ қағидаларды ұстану қажеттігін сөзсіз көрсетуі мүмкін жалпыға бірдей қабылданған халықаралық стандарттар жоқ. Алайда, қолда бар құжаттардан азаматтардың мемлекетті басқарудағы электронды қатысу құрылуына тиіс, негізгі қағидаттарды алуға болады.
⠀
Ұлттық құқық нормалары
⠀
ҚР ұлттық заңнамасында электронды қатысуды іске асыруға мүмкіндік беретін бірнеше негізгі нормативтік құқықтық актілер (НҚА) бар:
⠀
● «Ақпаратқа қол жеткізу туралы» заңның 10-бабы «электронды үкімет» веб-порталының тиісті компоненттерінде орналастырылған «ақпаратқа қол жеткізу» бойынша ақпаратқа қол жеткізу анықтамаларының бірін қамтиды.
⠀
● «Ақпараттандыру туралы» заңының 19 - бабы, электронды нысанда көрсетілетін қызмет түрлерін айқындауды қамтиды, сондай-ақ 21-31-баптағы «Электронды үкіметтің» функционалын регламенттейді.
⠀
● ҚР Үкіметінің 12.12.2017 № 827 қаулысымен бекітілген «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасына өзгерістер -ҚР үкіметінің 20.12.2019 № 949 қаулысымен енгізілді. Бағдарламада «электрондық үкімет» функционалының көмегімен қолдау жоспарланатын сервистер сипатталған және оларды шешу үшін қосымша назар аударуды талап ететін мәселелер атап көрсетілген.
⠀
2020 жылы Қазақстанда электронды қатысу ережесі
⠀
БҰҰ құрастыратын электронды қатысу индексінің (E-Participation Index) рейтингінде Қазақстан 2020 жылы 193 елдің ішінде 29-орынды иеленді. Бұл айтарлықтай үлкен прогресті көрсетеді, өйткені 2018 жылы Қазақстан бұл рейтингте 42-орынды иеленген болатын. Электронды қатысу индексі көбінесе азаматтардың электронды үкіметтің ұлттық жүйесіне нақты сұраныстарын көрсетеді: мемлекеттің ақпараттық ашықтық дәрежесі және азаматтарға халық алдында ақпаратты ұсыну тетіктері, азаматтарды мемлекеттік органдармен кеңес алуға тарту және мемлекеттік саясат мәселелерін талқылауға шақыру деңгейі, сондай-ақ азаматтардың онлайн шешім қабылдау процестеріне қатысуының тиімді тетіктері.
⠀
Онлайн-петиция институтын енгізу мәселелері
⠀
Мемлекет басшысының 2020 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында Қасым-Жомарт Тоқаев азаматтардың реформалар мен ұсыныстарға бастамашылық етуі үшін бірыңғай заңды онлайн-петиция институтын құру қажеттігін атап өтті. «Үкімет азаматтық қоғаммен өзара іс-әрекет жасай отырып, нормативтік-құқықтық базаны әзірлеп, осы маңызды жобаға қатысты барлық техникалық мәселелерді шешуі тиіс».
⠀
Өтініштердің көптігіне байланысты жұмыс істеу мәселелері
⠀
Қазақстанда азаматтардың электронды қатысу сервистерінің дамуы ең жоғары деңгейде жарияланғанына қарамастан, сондай-ақ сервистердің техникалық инфрақұрылымы бар, порталдың жұмыс істеуімен мәселе атап өтілуде.
⠀
Толығырақ “Электронды қатысу” туралы “DIGITAL RIGHTS MATTER” атты есебінде report2020.drfl.kz сілтеме бойынша Ашу / Түсініктеме

2021-11-16 16:12:52 ​​ЭЛЕКТРОННОЕ УЧАСТИЕ

Под электронным участием понимают «процесс вовлечения граждан при помощи информационных и коммуникационных технологий (ИКТ) в политику, принятие решений, разработку и оказание услуг в целях обеспечения участия, инклюзивности и целенаправленности».

Если перенести эту концепцию в сферу электронной демократии, мы можем выделить следующие этапы:
1. Электронное информирование (предоставление информации в режиме онлайн): односторонняя связь, при которой правительство производит и поставляет информацию по разным онлайн-каналам для публичного использования гражданами.
2. Электронные консультации: двусторонняя связь, при которой граждане предоставляют обратную связь правительству с помощью онлайн-инструментов.
3. Электронное партнерство: отношения, основанные на партнерстве с правительством, в котором граждане активно участвуют в процессе формирования политики с помощью различных онлайн-инструментов.

Международные стандарты

В настоящее время нет общепринятых международных стандартов, которые могли бы однозначно указывать на необходимость всем странам придерживаться общих правил при внедрении «электронного (цифрового) государства». Однако из уже имеющихся документов можно извлечь основные принципы, на которых должно строиться электронное участие граждан в управлении государством.


Нормы национального права

В национальном законодательстве РК есть несколько основных нормативных правовых актов (НПА), которые позволяют реализовать электронное участие:
● Закон «О доступе к информации», ст. 10, содержит одно из определений доступа к информации как «доступ к информации, размещенной на соответствующих компонентах веб-портала «электронного правительства».
● Закон «Об информатизации, ст. 19, содержит определение видов услуг, оказываемых в электронной форме, а также регламентирует функционал «Электронного правительства» в ст. 21 – 31.
● Государственная программа «Цифровой Казахстан», утвержденная постановлением правительства РК от 12.12.2017 № 827, с изменениями, принятыми постановлением правительства РК от 20.12.2019 № 949. В программе описаны сервисы, которые планируется поддерживать при помощи функционала «электронного правительства», и отмечены проблемы, решение которых требует дополнительного внимания.

Положение с электронным участием в Казахстане в 2020 году

В рейтинге Индекса электронного участия (E-Participation Index), который составляется ООН, в 2020 году Казахстан занял 29 место из 193 стран. Это показывает значительный прогресс, так как в 2018 году в этом рейтинге Казахстан занимал 42 место. Индекс электронного участия в большей степени отражает реальные запросы граждан к национальной системе электронного правительства: степень информационной открытости государства и механизмы предоставления гражданам публичной информации, уровень вовлечения граждан в консультации с государственными органами и привлечения людей к обсуждению вопросов государственной политики, а также эффективные механизмы участия граждан в процессах принятия решений онлайн.

Проблемы с внедрением института онлайн-петиций

В Послании Главы государства народу Казахстана 1 сентября 2020 года, Касым-Жомарт Токаев указал, что необходимо создать единый легитимный институт онлайн-петиций для инициирования гражданами реформ и предложений. «Правительству во взаимодействии с гражданским обществом предстоит разработать нормативно-правовую базу и решить все технические вопросы, касающиеся этого важного проекта».

Проблемы функционирования, связанные с большим количеством обращений

При том, что в Казахстане на самом высоком уровне провозглашается развитие сервисов электронного участия граждан, а также существует техническая инфраструктура сервисов участия, отмечаются проблемы с функционированием портала.

Весь материал доступен по ссылке:
report2020.drfl.kz Ашу / Түсініктеме

2021-11-15 15:14:13 ​​ Бүгін біз сіздерді цифрлы құқықтар жөніндегі Сарапшылар тобымен таныстырғымыз келеді.
⠀
Цифрлы құқықтар жөніндегі сарапшылар тобы дегеніміз - сарапшылардың, құқық қорғаушылардың, заңгерлер мен зерттеушілердің төменгі бастамасы Қазақстанда цифрлы құқықтарды белсенді түрде ілгерілетуде.
⠀
Сарапшылар тобы қалай құрылды?
⠀
Қажеттілік, цифрлы ортадағы көптеген адам құқықтарына қатысты цифрлы технологияларды реттеу туралы ауқымды түзетулер жинағын қабылдау аясында қалыптасты. Сол кезде біз жаңа сын-қатерлерге жауап ретінде азаматтық қоғам бойынша қалай жұмылдырылуға және әрекет етуге болатынын анықтау үшін бірқатар мәлімдемелер мен ішкі талқылаулар жасадық.
⠀
Сарапшылар тобының құрылымы қанддай?
⠀
Біз шешімдерді бірге қабылдайтын, көлденең қатынастамыз.15 қыз қатысушы мен ұл қатысушы, 5 кеңесші-барлығы әртүрлі ұйымдар мен сараптаманы ұсынады. Сондай-ақ, мемлекетпен байланыс орнатумен, ішкі кездесулерді ұйымдастырумен және жалпы жылжытумен айналысатын үйлестіруші бар.
⠀
Қазір сарапшылар тобы немен айналысуда?
⠀
Дербес деректер және оларды қорғау туралы түзетулер бойынша ұсынымдарды сараптау және адвокаттандыру арқылы, біз қазірдің өзінде оң өзгерістерге елеулі үлес қостық, мемлекеттік органдар өкілдерінің сөйлеген сөздерімен бірқатар іс-шаралар мен пікірталастар өткіздік. Біз халықаралық сарапшыларды тартып, талдау материалдарын жасап, БАҚ-та күн тәртібін қалыптастырып, түзетулер әзірлеушілерімен байланыс орната алдық.
⠀
CAIGF-тегі «Жыл сарапшысы»
⠀
Сараптамалық топтың 2021 жылғы 27-28 қыркүйекте Бішкекте өткен интернетті басқару жөніндегі Орталық Азия форумында (CAIGF) «Жыл сарапшысы» номинациясындағы жетістігі бар. Марапат сандық құқықтар саласындағы белсенді жұмысы үшін берілді.
⠀
Толығырақ drfl.kz/dreg сайтында
⠀
«Цифрлы құқықтар мен бостандықтар Ландшафты» жобасының сайтында «цифрлы құқықтар жөніндегі Сараптамалық топ» бөлімшелерінде сіз бастама, топ құрамы туралы толығырақ біліп, алғашқы сараптамалық қорытындымен таныса аласыз. Ашу / Түсініктеме

2021-11-14 15:24:30 ​​ Сегодня мы хотим вас познакомить с Экспертной группой по цифровым правам

Экспертная группа по цифровым правам – это низовая инициатива из числа экспертов, правозащитников, юристов и исследователей, которые активно продвигают цифровые права в Казахстане.

Как экспертная группа образовалась?

Потребность образовалась на фоне принятия массивного пакета поправок о регулировании цифровых технологий, которые касались множества прав человека в цифровой среде. Тогда группа сделала ряд заявлений и внутренних обсуждений, чтобы определиться, как можно мобилизоваться и действовать как гражданское общества в ответ на новые вызовы.

Как экспертная группа устроена?

У группы горизонтальные отношения и решения принимаются совместно. В группе 15 участников и участниц, 5 консультантов – все представляют разные организации и экспертизу. Также есть координатор, который занимается коммуникациями с государством, организацией внутренних встреч и общим продвижением.

Чем экспертная группа занимается сейчас?

Экспертизой и адвокацией рекомендаций по поправкам о персональных данных и их защите, где мы уже внесли существенный вклад в сторону позитивных изменений, провели ряд мероприятий и дискуссий с выступлениями представителей государственных органов. Мы смогли привлечь международных экспертов, составить аналитические материалы, сформировать повестку в СМИ и наладить связи с разработчиками поправок.

«Эксперт года» на CAIGF

У экспертной группы есть достижение - награда в номинации «Эксперт года» на Центрально-Азиатском форуме по управлению интернетом (CAIGF), который прошел 27-28 сентября 2021 года в Бишкеке. Награда была присуждена за активную работу в области цифровых прав.

Подробнее на сайте drfl.kz/dreg

На сайте проекта «Ландшафт цифровых прав и свобод» в карточке «Экспертной группы по цифровым правам» вы можете подробнее узнать об инициативе, составе группы, а также ознакомиться с первым экспертным заключением. Ашу / Түсініктеме

2021-11-12 16:16:45 ​​ Қазақстанның Facebook-пен келісімінің «эксклюзивтілігі» неде және ол интернет бостандығына қалай әсер етеді?

1 қарашада Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі (АҚДМ) өз сайтында Facebook-пен бірлескен мәлімдеме жариялады, онда тараптар интернеттегі балалардың құқықтарын қорғауға баса назар аудара отырып, зиянды контентке қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша тығыз ынтымақтастық туралы келісімге келді деп хабарлайды.

Мәлімдемеге сәйкес, Facebook қазақстандық мемлекеттік органға өзінің ішкі «Контент туралы хабарлама жүйесіне» «тікелей эксклюзивті» рұқсат берді, бұл АҚДМ-ға Facebook-тің жаһандық контенттік саясатының да, Қазақстан Республикасының ұлттық заңнамасының да бұзушылықтары бар материалдар туралы жедел хабарлауға мүмкіндік беруі тиіс.
Дегенмен, министрліктің қандай «эксклюзивті» қол жетімділігі туралы айтқаны нақты емес. Жоғарыда айтылғандай, Қазақстан үшін CRS-ке қол жеткізу басқа елдердегідей болады. АҚДМ Facebook-тегі контентті өздігінен жоя алмайды, тек шағымдарды жедел қарау үшін жібере алады.

Бүгін біз АҚДМ және Meta-ның өзара әрекеттесуі контент және адам құқықтарына қалай ықпал ететінін анықтайтын боламыз.

Ретсіз бұғаттаулар
Ұлттық заңнамада «терроризм мен экстремизмді насихаттау», «порнографиялық материалдарды тарату», «әлеуметтік, ұлттық, рулық, нәсілдік, тектік-топтық немесе діни алауыздықты қоздыру», «бала денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпаратты тарату» және т.б. өте нақты емес құқық бұзушылықтар болғандықтан, интернеттегі кез келген контентті осы құқық бұзушылықтарға кіргізуге болады. Мысалы, Беларусьтегі брест балмұздақ зауытының сайтын порнографияны тарату негізінде бұғаттау, GTA V ойынына байланысты DLC Diamond Casino & Resort туралы мақаласы үшін PlayGround ойын сайтын заңсыз онлайн-казино қызметі негізінде бұғаттау жағдайларын еске түсіреміз. Meta-ның осындай жағдайларды қарастыруы мен оң шешім қабылдауын уақыт көрсетін болады.

Желідегі балалардың қауіпсіздігіне кім жауап береді?
«Баланың денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпаратты тарату» негізі бойынша контентті шектеу Қазақстандағы интернет-кеңістікке теріс әсер етеді. Біздің соңғы жарияланымымызда бұл құқық бұзушылық желідегі контентті шектеудің ең танымал 3 себебінің бірі болып табылады. Мәселен, 2021 жылғы қаңтардан қыркүйекке дейін осы негіз бойынша 2345 материал немесе барлық тыйым салынған материалдардың жалпы санының 19,33%-ы шектелді.АҚДМ мен Facebook-тің бірлескен мәлімдемесінде интернеттегі балалардың құқықтарын қорғауға баса назар аудара отырып, тығыз ынтымақтастық туралы айтылғанын ескере отырып, әлеуметтік желідегі контентке көптеген шектеулер күтуге болады.

Тыйым салынған жарияланымдар мен аккаунттардың жағдайы қандай?
Тыйым салынған сайттарының тізілімінде Facebook және
Instagram-дағы жарияланымдар да бар. Қазақстанда тыйым салынған «Қазақстанның демократиялық таңдауы» ұйымына сілтемелер мен оның басшысының жеке аккаунтынан басқа, тізілімде жекелеген қазақстандықтардың посттарына сілтемелер бар, мысалы, Ayan Sharipbayev пайдаланушысының «ADAM» журналы туралы естеліктерді жариялау, Алматы қаласының бұрынғы әкімінің жұбайы Лейла Храпунованың жеке аккаунты, @zta_kz лақап атымен қолданушының инстаграм блогы, @islamtoday лақап атымен қолданушының діни блогы. Бұл жағдайда АҚДМ не істей алады? Бұл сілтемелерді жою үшін Meta-ға сұрау жіберу мүмкіндігін пайдалана ма, және Meta бұған қалай жауап береді?

Алдыңғы тармақты ескере отырып, АҚДМ әрекеттері Facebook қауымдастығының сөз бостандығы мен өз ойынын білдіретін нормаларына қалай сәйкес келеді? Facebook хабарлауы бойынша: «Қауымдастық нормаларының мақсаты — өз пікірін еркін білдіру үшін платформа құру. Facebook пайдаланушыларға, кейбір адамдар кез келген пікірмен келіспесе немесе оларды даулы деп тапса да, олар үшін маңызды мәселелер туралы айтуға еркіндік бергісі келеді».

Қорытындылай келе
Meta Қазақстанның сұранысы бойынша контентті шектеуі мүмкін, бірақ негізінен өзінің ережелері мен нормаларына сүйенеді. Қазақстанның барлық сұраныстарын компания қанағаттандыра алмауы мүмкін
https://drfl.kz/kk/qazaqstan-facebook-kelisim/ Ашу / Түсініктеме