2022-08-01 13:22:30
Naqıl – maqal – sózi kórki
Naqıl – maqallar xalqımızdıń ásirler boyı puxtalap, qásterlep saqlap kelgen altınǵa bergisiz ǵáziynesi bolıp esaplanadı. Sonlıqtan xalqımız óz pikirin tásirli jetkeriwde sózlerdiń qaymaǵı esaplanǵan naqıl – maqallardı oy pikiriniń túyini, danaliq sóz marjanlarınıń tat baspaytuǵın tınıǵı retinde “Atalar sózi – aqıldıń kózi” dep paydalanıp kelgen. Oqıwshılarımız naqillardı qay dárejede biledi, onı qalay qollanadı, onıń mánilerin túsiniwi qanday ekenin biliw maqsetinde6-klass oqıwshıları arasında “ Naqıl – maqal – sóz kórki” atamasında ádebiy viktorina ótkeriw maqsetke muwapıq boladı. Viktorina eki birdey klass oqıwshıları arasında ótkeriledi. Qatnasıwshı oqıwshılardıń sanı teń bolıwı kerek.
“Naqıl – maqal – sózi kórki” atamasındaǵı ádebiy viktorina basqıshları.
1- shárt.
Sálemnama hár bir topar óz toparına at tańlap (“Dilwarlar” hám “Sheshenler” toparı) sálemnama aytıw menen birge óz toparına qoyılǵan attı táriplep beriwi tiyis.all).
2- shárt.
“Dawam et”shárti bul shártte viktorinanı alıp barıwshı baslawshı hár bir toparǵa naqıl – maqaldıń dáslepki bólegin aytadi, topar qatnasıwshıları onıń sońǵı bólegin tawıp aytıwları shárt. Hár bir toparǵa 5 naqıl aytıladı. Qanshasın durıs tapsa sonsha ball toplaydı.
1-toparǵa
1. Kóz qorqaq,…(qol batır)
2.SaǵadaǵI suw ishedi,…( ayaqtaǵI uw ishedi)
3. Tayaq etten ótedi,…( sóz súekten ótedi)
4. Asıq oynaǵan azar,..( kitap oqıǵan ozar) Bilimli jeter muratqa,..( bilimsiz qalar uyatqa)
2-toparǵa
1.Aqıl jasta emes,..( basta)
2.Dáslep oyla,...( keyninen sóyle)
3.Tawdı tastı jel buzar, ...( adamzattı sóz buzar)
4.Ashıw dushpan, ...( aqıl dos)
5.Mal shaqınan baylanadi,...( adam tilinen baylanadı)
3- shárt.
“Ornın tap” dep atalatuǵin shártte naqıl maqaldıń quramındaǵı sózler nadurıs aralastırıp aytılǵan naqıldı haqiyqiy izbe – izlikte aytıwı tiyis .Hár toparǵa usınday etip dúzılgen naqil – maqaldan besewı beriledi.urıs tawılǵan naqıllar balǵa esaplanadı.
1. Júzine, sózine, adamniń, qara, qarama.
2.Qolı, adam, mańlay, gúl, nur, teri.
3.Kópke,azdan, juwırǵan,qalar, qurı.
4.Jerde, qalmas, jaqsılıq.
5.Etseń, erinbey, toyadı ,qarniń, miynet, tilenbey.
II .1.Qaldırma,isti, erteńge, búgingi.
2.Ayamaydı,jaqsı, janın, dos.
3.Qáste,qádirin, bolmastan, densawlıqtiń, burın
4. Jeter, muratqa, sabırlı.
5.Dostıńa,bar, dostıńniń da, aytpa,sirińdı,dostı.
4- shárt.
“Kimler durıs tawadı” shártinde konvertlerge naqıllardıń tematiykası boyınsha túrlerı jazıladı.Topar sárdarı keliponvertlerden birewin aladı h’am topar aǵzaları menen berilgen temaǵa baylanıslı naqıllardı tawıp aytadı. Topar aǵzaları qansha naqıl tawıp aytsa sonsha ball aladı
1-konvert
Miynetke baylanıslı naqıl-maqallar
Miynet –túbi ráhát
2-Tilge hám sóz ónerine baylanıslı naqıl-maqallar
5- shárt.
“Mánisin túsindir” shártinde hár bir toparǵa baslawshı bir naqıldan aytadı.Topar aǵzaları oylanıp ishinen birewi shıǵıp naqıldıń qanday máni ańlatatuǵınlıǵin turmısta alınǵan mısallarárdeminde túsindirip beredi.
Bunda berilgen juwaptıń dúrıslıǵına, juwap beriwshiniń sózlerdi kórkemlik penen paydalanıp mısallar járdeminde túsindirgenligi esapqa alınıp bahalanadı. (5 ball).
1-toparǵa, ,,Atańa ne qılsań, aldıńa sol keledi” mánisin túsindir
2-toparǵa, ,, Jaqsılıq etseńde ózińe, jamanlıq tetseń de ózińe” mánisin túsindir
6- shárt.
“Tez izin tap” shártinde hár topar qarsılas toparǵa antonim sózlerden bolǵan naqıldıń bas bólimin aytadı ekinshi topar onıń keynin dawam etedi.
1-topar: Jaqsınıń jati bolmas,
2-topar: Kóz qorqaq ……………………………………..….
1-topar: Er bir oledi, ....
2-topar: Jigerli jumis basında...,
Topar qansha naqıl tawıp aytsa, sonsha ball qoyıladı.
7- shart.
“Sárdarlar bellesiwi” shártinde ortaǵa hár bir topardıń sárdarları shıǵıp naqıl aytip jarısadı. Qaysı sárdar neshe naqıl aytqanı sanalanadı. Biriniń aytqanın ekinishisi tákirarlamawı tiyis.Sárdarlar qansha naqıl aytsa, sonsha ball toplaydı.
Bul 7 shártten ibarat ótkerilgen viktorina oqıwshılar
https://t.me/MSHBSH_tarbiyashilari_kanali
267 views𝙄𝙉𝘿𝙄𝙍𝘼 , 10:22
M
