2021-07-02 11:46:07
Жигарда фиброз холати секин аста кўп йиллар мобайнида ривожланиб борадиган жараёндир, фиброз келиб чиқиши учун ўн йиллар ва ундан ортиқ вақт керак бўлади. Фибрознинг ривожланинш тезлигига жигардаги асосий касалликнинг фаоллиги хамда инсон организмининг индивидуал хусусиятлари билан биргаликда, қўшимча жигар хужайраларининг емирилишига олиб келувчи омиллар хам сабабчи бўлади. Жигардаги фиброз холатини классификация филиш учун турли махсус кўрсаткичлар, асосан МЕТАВИР кўрсаткичидан фойдаланилади. МЕТАВИР кўрстакичи бўйича жигардаги фиброз, ёки жигар қотиш даражаси бешта даври, ёки даражаси тафовут қилинади, бу эса диагностика ва даво муолажаларининг олиб борилишида жигардаги ўзгаришлар ва ундаги ўзгаришларни орқага қайтиши холатини назорат қилишга ёрдам беради. F0-ФИБРОЗ- "0", бу дегани жигар соғлом дегани; F1-Фиброз1-бу холатда хосил бўлган чандиқлар фақат жигар артериялари ва веналари атрофида жойлашади, портал трактлар деб аталувчи алохида жойларда жойлашиб бир бирига қўшилиб чегаралар хосил қилмаган бўлади; Одатда фибрознинг бу даражасида бемор томонидан хеч қандай шикоятлар бўлмаслиги мумкин, текширувларда жигар ферментлари Алт, Аст меёрий кўрсаткичларда бўлади; Жигарнинг умумий обзор УТТ сида жигарда кўп холатларда хеч қандай ўзгаришлар аниқланмайди, фақат жигарнинг катталашганлик белгиси-гепатомегалия ва жигар тузилишининг бир хил эмаслиги аниқланади, бу эса фиброз даражасини аниқлаб берадиган кўрсаткич эмас. F2-ФИБРОЗ-2 даражаси, бунда хосил бўлган фиброзлар яъни чандиқлар алохида чегараларни хосил қилади, бунда асосий жигар хужайралари (гепатоцитлар) уларни қон билан таъминловчи томирлардан узилиб қолади, бунинг натижасида хужайралар одам организмидаги тозалаш функциясини тўлиқ бажара олмайди. Чандиқлар хисобидан хосил бўлган тўсиқлар хисобига тозаланмаган қон ушбу ёпилиб қолган томирларни айланиб ўтиб, жигар веналарига тушади. ушбу фиброз холатида хам кўп холатларда шикоятлар ва ва касаллик белгилари бўлмаслиги мумкин. Лекин текширув натижалари жигар ферментларининг кўтарилганлиги, яллиғланиш маркерлари ошлганлигини кўрсатади. жигар УТТ сида барча мижозларда жигарнинг катталашганлиги ва тузилишида (жигар архитектоникасида) бузилиш, бир хилмаслик кузатилади. F3-ФИБРОЗ -3, касаллик келиб чиқишининг 6-8 йилларида келиб чиқади, Портал трактларда чегараланиш, фиброз, яъни чандиққа айланган участкаларнинг кўпайиши кўпайиб бораверади. Фибрознинг бу даражасида касалликниниг биринчи белгилари-камдармонлик, уйқучанлик, чарчоқ, терида кўкаришлар ва бошқа белгилар пайдо бўлиб бошлайди. Жигар ферментларининг кўрсаткичида кўтарилиш, гемоглобин ва тромбоцитлар кўрсаткичларининг пасайиши, яллиғланинш маркерларининг кўрсаткичларининг ошиши, жигар УТТ сида жигарнинг катталашуви, жигарда диффуз ўзгаришлар билан биргаликда жигарда хар хар жойларида қаттиқ бўлиб қолган худудлар учрайди. Фибрознинг учинчи даражасигача бўлган жигарнинг қотишида касаллик даволаниши мобайнида, касалликка олиб келувчи сабаблар бартараф қилиниши натижасида жигардаги чандиқларнинг сўрилиши ва ўзгаришларни орқага қайтариш имкони бор. F4-ФИБРОЗ-4, бу жигар циррози хисобланади, бунда жигар тўқимасининг орқага қайтариб бўлмайдиган фиброз, қўшимча тўқима билан алмашиши кузатилади! Даво муолажаларининг олиб борилиши фибрознинг кучаймаслигига йўналтирилган бўлади.
3.2K views08:46
S
