2022-02-09 20:38:50
Түн тылсымы.
Түн… Қою қараңғылық. Үп еткен дыбыс үрей әкеледі. Артыңда әлде біреу тұрғандай, айналып қарауға дәтің бармайды. Жұрттан естіп білген, елес, жын-шайтандар осындай қою қараңғылықта саған келіп тұрғандай. Осындайда Мұхтар Әуезовтың «Жетім» әңгімесіндегі қараңғылық,Қасымның үрейі мен басынан кешкені көз алдыңа елестейді. Өз басым түннен қорқамын. Шешілмес сыры көп әйтеу.Ахан Кемелдің мына бір ықшамдап алынған түн тылсымын оқыңыза
Жалпы, түн тылсым мен құпияға толы. Адамдардың шабыты дүние танымыда осындай түнде дүниеге келеді. Адам миы күндіз жұмыс істеп, түнде демалуы керек. Біз осылай ойлаймыз. Ал ғалымдар адам миы ең жақсы жұмыс істейтін кез таңертеңгі мезгіл екенін және ми күндізге қарағанда түнге қарай әлдеқайда жақсы жұмыс істейтінін дәлелдеп отыр.
Дәл осы мезгілде Құдай әлемге әмiрiн жаяды дейді.
Ал енді адам баласының жарық дүние есігін ашатын және жабатын кезі неге түн ауа, таң сарғая өте жиі болады?
Тәуліктің әр сағатының өз биоырғағы бар. Мәселен, таңғы сағат 8-де дәрігерлер кім-кімге де аздаған болса да арақ ішуге тыйым салады. Дәл осы уақытта «ащы су» бауырды бірден «отырғызып» тастайды екен. Ал түнгі 01.30 бен 02.30-дың арасы «соқыр мезгіл» делінеді. Көздің көру қабілеті ең төменгі шегіне жететін шақ. Бұл кезде кітап оқымаған және көлік жүргізбеген жөн.
Биоырғақтың бәрінің ғарышпен байланысы бар. Тәуліктік биоырғақтар Жердің өз осін айналуына байланысты. Сондықтан да планетамызды мекендейтін тірі организмдердің бәрінің өз биоырғағы бар.Жан-жануардың да, жорғалаған жәндік-пәндіктің де, ұшқан құстардың да биосағаттары адамдыкіндей.
Ертеде уақыт хабаршысы атанған әтеш неге дәл бір уақытта шақырады? Әтеш сағат пайда болмай тұрған заманның өзінде адамды ұйқыдан оятқан. Бұл – биосағат.
Сол сияқты аналардың түн жарымынан сағат таңғы 4-ке дейін өте жиі босанатыны ғылыми дәлелденген жайт. Сондай-ақ түнгі сағат 4-тің кезі адамдардың ең көп ажал құшатын мезгілі екені дәлелденген.
Мұсылмандардың түнде тұрып оқитын таһажжуд деген намазы бар. Пайғамбарымыз сүннет намаздардың ең қайырлысы әрі адамды Аллаға барынша жақындататын осы түн жарымында ұйқыны бұзып оқылатын намаз екенін әрі түн жарымында тілек-дұғаның қабыл болатынын айтқан.
Дәрігер ғалымдар осы түнгі намаздың медициналық тұрғыдан адамды инфаркт алудан сақтайтын бірден-бір «ем-дәрі» екенін бір ауыздан мойындаған. Мәселе мынада, түн жарымында ұйықтап жатқан адамның денесі өзінің босаңситын шегіне жетеді, қан қысымы төмендейді. Міне, медициналық тұрғыда дәл осы кез адам денсаулығы үшін қауіпті шақ саналады, себебі бұлшық еттер босаңсып, қан тамырлары кеңіген шақ, қан өте баяу ағады. Осындай кезде жүрек өзінің қан айдайтын негізгі функциясын әрең атқаратындықтан, қанның тамырда тұрып қалуы мен ұюына қолайлы жағдай туады.
Осындай түн жарымында, әсіресе, жасы ұлғая бастаған адамның ұйқыдан тұрып дәрет алып, намазға тұрып Құдайға жалбарынуы қан айналысын қалпына келтіріп, организмге тыңнан қуатты күш береді, тән мен жанға жеңілдік береді.
«Әр түнде бір сәт бар, Алладан не сұрасаң сол тілегің қабыл болатын» деген хадис те түннің сырлы ғажайыптығынан хабар береді.
Түн тыныштығы кез келген адамды шабыттандырары анық. Маяковский трамвайда келе жатып өлеңді жақсы жазса, Эйнштейннің басына небір тың жаңалық дәл душтың астында жуынып жатқанда келеді екен. Десек те, шығармашылық адамдарының басым көпшілігіне шабыттың кешке және түнге қарай жиі келетіні дәлелденген. Ақындардың көбісін мұңлы муза түнде мазалайды екен…
Түннен түгел шығайық.
#jenni_love
46 viewsaknur, 17:38