Интернет-мазмұнға қолжетімділікті шектеу: халықаралық стан | Digital Rights & Freedoms Landscape (drfl.kz)
Интернет-мазмұнға қолжетімділікті шектеу: халықаралық стандарттар Әлемде заңсыз материалдардың интернетте қолданушыларға таралуын болдырмау үшін көптеген елдер мазмұнды бұғаттауды қолданады. Қазіргі уақытта жағымсыз контентті анықтауға бірыңғай тәсіл жоқ, өйткені мемлекеттердің өз ұлттық заңнамалары бар, олар басқа елдің заңнамасымен және халықаралық стандарттармен сәйкес келмеуі мүмкін. Мазмұнға қолжетімділікті шектеу мемлекеттік шекараларға қарамастан, ауызша, жазбаша немесе баспасөз немесе көркемдік білдіру нысандары арқылы немесе өз қалауы бойынша өзге де тәсілдермен кез келген ақпарат пен идеяларды іздеу, алу және тарату бостандығын қамтитын пікірді білдіру бостандығына тікелей қатысты болады (Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактінің 19-бабы).
2011 жылғы 16 мамырдағы A/HRC/17/2736 БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесінің пікір бостандығы және оларды еркін білдіру құқығын көтермелеу және қорғау туралы Арнайы баяндамашысының баяндамасында Франк Ла Рю « ...еркін пікір білдіру құқығын кез келген шектеу халықаралық құқықта көзделген нақты критерийлерге сәйкес келуі тиіс. Адамдардың Интернет арқылы өз пікірін білдіру құқығы әртүрлі тәсілдермен шектелуі мүмкін: бұғаттау немесе сүзу сияқты белгілі бір мазмұнға қол жеткізуді жабу жөніндегі техникалық шаралардан бастап, пікірлер мен ақпараттың таралуына кедергі келтіретін жеке өмірге қол сұғылмаушылық және жеке деректерді қорғау құқығына жеткіліксіз кепілдік беруге дейін.
БҰҰ Арнайы баяндамашысы Интернеттің құрылуын ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың революциялық салдары ретінде атап өтеді және Интернет, радио, теледидар, баспа басылымдарынан айырмашылығы, ақпараттың біржақты берілуіне негізделген, интерактивті құрал болып табылады, онда адамдар жай ғана пассивті алушы болуды тоқтатып, белсенді түрде ақпаратты жариялай бастады. Мұндай платформалар тәуелсіз БАҚ жоқ елдерде өте маңызды, өйткені олар адамдарға сыни пікір алмасуға және объективті ақпарат алуға мүмкіндік береді.
2020 жылғы 10-17 мамырда БҰҰ-ның Терроризмге қарсы күрестегі Адам құқықтары мен негізгі бостандықтарын көтермелеу және қорғау жөніндегі Арнайы баяндамашысы Финнуалы Ни Илойннің Қазақстанға сапары өтті.
Ресми баяндамада ол мынаны атап өтті: «Сапар барысында Арнайы баяндамашы интернетті бұғаттаудың көптеген жағдайларына тап болды. Ол 9 мамырда – өзінің келген күні – елдің бірқатар аймақтарында бірнеше тәуелсіз ақпараттық агенттіктер мен әлеуметтік желілердің жұмысы уақытша тоқтатылғандығы туралы хабарлады. Үкіметтің мәліметінше, 2017 және 2018 жылдары Бас Прокурордың бұйрығымен сайт әкімшілері 317 000 веб-бетті жойды.
Сонымен қатар, сол кезең ішінде сот қаулылары немесе бас прокурордың немесе басқа тиісті мемлекеттік органның бұйрықтары негізінде 19000-нан астам веб-сайтқа кіру шектелген. Арнайы баяндамашыға сондай-ақ тәуелсіз зерттеу нәтижелері бойынша 29 458 веб-сайт бұғатталғаны туралы хабарлады.
#DigitalRightsMatter есебінде «ИНТЕРНЕТ МАЗМҰНЫНА КІРУДІ ШЕКТЕУ» бөлімі туралы толығырақ оқыңыз
report2020.drfl.kz
