Жергілікті аудармерия

2022-08-01 22:22:15 Назгүл Қожабек деген главред бар фейсқорада.
Она одна из последних могикан, в компетентности которой, несмотря на частые и жаркие споры с ней, я лично убеждался.
Телеграмына жазылып қойыңыздар. Предупреждаю, у большинства неосведомленных с становлением казахского языкознания со времен первого признания его "не-киргизским", некоторые ее посты и заключения могут вызывать жутчайший батхерт и желание въебать с ноги.
Но это не более чем сопротивление Эго пациента находящегося в глубоком беспамятстве и по сути рефлекторные сокращения вашего седалищного нерва в ответ на стук молотком терапевта по вашему колену. Ашу / Түсініктеме

2022-06-27 22:48:18 Ашу / Түсініктеме

2022-06-27 22:48:18 Қазақ тілі абайламасаң, өте "тайғақ" тіл.
"Ұрып-соғады"-десе немесе
"Переді" - десе еш сұрағым болмас еді.
Қай мағынасында "ұратынын" білу үшін, мынаның түпнұсқасын іздеп әуре болмас едім. Ашу / Түсініктеме

2022-06-18 19:42:00 Бүгін демалыс, демек, миға еш күш салмайтын, ештеңені міндет қылмайтын ескі посттарды бөлісудің реті, немесе ретсіздігі.

“Бір көт пен боқ төңірегіндегі арзан әңгімемен, арзан комедиялық әсер тудыра бермей, әдемі, таңғажайып, көз жасың көтіңнен сорғалағанша ебіл-дебіл еңіреп жылайтын әлжуаз сабындрамалық сюжет жазғым кевотр.

Короче, Ин Яз жатақханасындағы досына қонақтап келген Самат тік ішегіне тезегі тірелген кезде туалетке жүгіреді. Қоғамдық "мәдени ошаққа" кіре сала кабинкалардың біріне кіріп, дамбалды сыпыра-мыпыра отыра кетеді.
Еш қатерден сезіктенбей, маңғаз бүркіттің позасында отырған Самат соңғы толқыннан кейін артынан сығалап тұрған қоңырқай "тасбақаның басын" көтрицепстің күшімен қия бергенде, қағаздың жоқтығын байқайды.
Бәрімізге таныс жағдай.
"Қап, бес жүз теңгенің шұлығы садаға кететін болды ғой" деп аяқ киімін шеше бергенде көрші туалеттен телефоннан күмбірлеп шыққан Топ Ган фильмінің саундрегін естиді.
Дю-дю-дю-дю-дюн....... дюндюн-н,... дюн-дюн...Бірақ телефон иесі ыңғайсыз жағдайда келген қоңырауға жауап бермей, ғажайып әуенді жары жолда қиып тастап, қоғамдық дәретхана тып тыныш боп қалады.

"Ох, мен бұнда жалғыз емес екем"- деп ойлайды Самат.
Сол-ақ екен, жаңа ғана әуен шыққан бағыттан "бтр-тттт" деген өзіне ғана тән дыбыспен жаңғыра естілген құмалақтар кезегі тыныштықты бұзады.

- Бырат, артық қағазың болса беріп жіберш - дейд Самат.
Тышақ жақтауының астынан бір бума оппозициялық "Шен және Хрен" газеті қылт етіп шығады.
- О, рахмет бауырым. Бір аптаға қарқ қылып тастадың ғо, хехе! -дейді Самат.
Тап сол кезде жақтау артынан сыңғырлаған күлкі "бырат" деп отырғаны бикеш екенін аңғартады. Күркіреп жауған дүлей жауын құстардың әсем әнін қалай тұншықтырса, унитаз бөшкесінен ақтарылған судың шуы да әдемі сыңғырды солай басып кетеді. Биік өкшелі туфлиі тоқ-тоқ-тоқ еткен күйі бикеш ол жерден шығып кетеді.
Самат өмірінде бірінші рет бейтаныс тышқақ қызға құлай ғашық болғанын түсінеді.
***
Содан қызық, жігіт бүкіл қыздардың бөлмесіне ұрын барып, қыздардың бөлмесін тінтіп, әңгіме арты оппозициялық газеттер іздеу, "Шен және Хрен" газетін әкеп жатақхана маңында сату, жатақхана қыздарының бәрімен танысып, телефондарындағы рингтондарды тексеру, тағы басқа қызық пен шытырманға толы романтикадан бүйрегің сүйсінетін жайттарға жалғасатынын мен айтпай-ақ шырамытуға болады.
Атын қиялға көп күш түсірместен "Общагіде жүз қыз бар. Туалетте біреуі" деуге болад.
#әжетхана #жатақхана #махаббат Ашу / Түсініктеме

2022-06-17 20:32:56 https://podcasts.apple.com/kz/podcast/hita-podcast/id1436556497?i=1000436359596 Ашу / Түсініктеме

2022-06-17 20:32:56 Eta Trabing has 67 years of experience as an interpreter (you heard that right) Spanish-English. By the look of it, or should I say sound, She is the sweetest yet the wisest interpreter I have had a pleasure to be a listener of. I am so happy I found this podcast. Ашу / Түсініктеме

2022-06-11 17:08:40 What's up, жаңа, көне лингвистер!
 
Контекстін ұқпасаң, аударусыз қалдыратын сөздердің тағы біреуі —"Локализация". Аударуы қиын емес сияқты бір қарағанға.
Бірақ іс жүзінде қазақшасын оңдырған адам көрмедім.
Мағыналары:

1) Таралуын шектеу, жайылуына жол бермеу мағынасында: "Оқшаулау" деп аударуға болады тек контекст: қарулы қақтығыс, техногенді апат, инфекция болса ғана.
Басқа контексте қолдансақ, сөйлем мағынасы әдіре қалады.

2) Бірнәрсенің тұрған орны немесе оқиға болған жері, локализация опухоли, проявлений кандидоза т.б - ауру белгілерінің, ісіктің, т.б. шығатын не өрбитін жері. Контекст медицина.
Көбіне аудармай, сол күйі "локализациясы" деген дұрыс, немесе грамматикалық трансформация жасауға болады. Мыс, дәрігердің науқасқа жазған қорытындысында: "Локализация патологических проявлений - на слизистой оболочке полости рта" десе "Ауыз қуысының сілемейлі қабықшасында патологиялық белгілер бар"

3) Жат жұрттық, шет елдік бірдеңені елге әкеліп жерсіндіру. Локализация бизнеса, производства, технологий.
Бұл жерде локализацияны ешқашан "оқшаулау"деп аудармаймыз. Тек "жерсіндіру", тым құрыса, "жергіліктендіру" деп аударған жөн. Ойбай, ол "акклиматизация" мен "коренизация", ойбай, ол басқа сөз!" -деп орыс тілінің ығынан шыға алмай байбалам салуға еш ақылға қонарлық себеп жоқ. "Жерсіндіру" сөзінде "климатқа" не "коренной" сөзіне қатысты еш ассоциация болмағандықтан, бұл контексте де еш қысылмай қолдануға болады.

4) Локализацияның тағы бір мағынасы, сайт, программа, ойын т.б. софт құралдар мен ережелерді, әлдебір жүйені әлдебір елдің мәдениетін ескере отырып, тіліне "аудару" ғана, немесе"бейімдеу".

Тағы басқа мағыналары болса, қосарсыңдар. Тек бір мәнін екіншісімен шатастырмасаңыз болды.
Ал егер өртті «жерсіндіріп», ісікті «жергіліктендіріп», шетелдік технологияларды «оқшаулап» қоятын әдетіміз болса, онда сол күйінше «локализация» деп қалдыра салғанымыз жөн. Саланы білетін адам түсінеді.

 #локализация Ашу / Түсініктеме

2022-05-20 19:09:04 - Не хабар?
- Оқырманға қысқа қайырам деп, әдеттегідей эссе жазып кеттім(((
- Содан?
- Жіберейін бе, жібермейін бе деп сол.
- Әйтеуір пайдасы бар ма?
- Әрине. Бұл мәселеге соқтығатын жалғыз мен емес қой. Біреудің уақыты мен жүйкесін үнемдер, ей бір жағынан қызық та ғой.
- Онда не ойланатыны бар? Жібер, шешесс.

Аударма саласында "сірескен жұп" деген ұғым бар, немесе сөзбе сөз аударсақ "өлі жұп" .
Бұл нақты мән-мағынасы жоқ әлдебір қыршыма сөздің аудармасы ретінде оның бір ғана баламасын барлық жерге қыстыра бергеннен туатын "қырсық" жұптар.
Мағынаның, түсіністіктің қас жауы осы "өлі жұптар".
Солардың бірі:
" Доступный мен Қолжетімді" жұбы.
Осы "қолжетімді" деген сөздің тура мағынада не тіпті жалпы басқа сөзді аударуға қолданылғанын көрмедім де естімедім. Сол үшін бұл сөз жүрген жерден, Баба Яга айтпақшы: "Русским духом пахнет!" .
Бұл сөзді біз оған шын зәру болғаннан емес, алдымыздағы мәтіннің айтарына бас қатырмау үшін, әкімият, сәкімиятта жұма күнгі ішісті аңсап отырып, орыстың тап осы сөзіне бола ойлап таптық.
Сондықтан ол сөзге қатты әуес болудың қажеті жоқ.

"Доступный" деген орыстың сөзі ағылшын тіліне
affordable -
accessible -
available -
reachable
comprehensible -
plain
clear and concise
obtainable т.б. баламалары бар, сондықтан оны әртүрліше аударуға болады.

Демек "доступный" сөзін қазақшаға да солай аударуға болады:
Доступная цена - Қолайлы баға

Доступное правительство - Халыққа жақын үкімет

Доступные товары - қалта көтеретін тауарлар, қымбат емес тауарлар

Доступная аренда квартир - шамаң келетін пәтерақы

Доступное расположение (здания) - ғимарат жолға жақын орналасқан

Доступные файлы - ашық файлдар

Доступный язык повествования/статьи/рассказа - жазбаның/мақаланың/әңгіменің тілі жеңіл

Доступный язык программирования/ Доступное управление - бағдарлау тілі оңай, басқарылуы оңай

Доступные ресурсы - қолың жеткен қаражат, қолда бар ресурсар

Абонент временно недоступен - Шақырылған абонент уақытша қоңырау қабылдай алмайды" ("уақытша" деген сөз болымсыз сөйлемде қолданылмайтынын ескерсек: "Абонент әзірше сөйлесе алмайды"

Одан бөлек, бағаға қатысты "көңілге қонымды", немесе жай ғана "көнімді" деген сөз бар.


"Доступная ипотека" - дегенге ойда жоқта, еңсерімді ипотека- деген сөз келе қалды ал, айыпқа бұйырмаңыз.

Тізімді толтырам десеңіз, қысылмаңыз!
Ең абсурд нұсқалар қайта тез есте қалады

Доступная женщина - жеңіл жүрісті, көті бос әйел.

Тіл білімінде қате аударудан гөрі дұрыс аудару жолдары көбірек, сондықтан талауға рұқсат.

#доступный #қолжетімді #синоним #балама #affordable #accessible Ашу / Түсініктеме

2022-05-19 11:20:14 Синхрон аударма ісінде "split attention" - қосарналы зейін деген дағды бар. Яғни зейініңізді екі арнаға айыра білу қабілеті. Тыңдау, есте сақтау, түсіну, дұрыс аударма табу, оны айту, соны айтып жатқан мезетте келесі ақпаратты тыңдап, есте сақтау.
Осының барлығын жасап отырып, аудитория көңіл-күйін, дауыс ырғағыңды т.б. ұсақ түйек дүниелерді бақылап отыру.

Бір уақытта екі (не одан да көп) тапсырманы орындауды талап ететін жоғары деңгейлі шеберлік. Мысалы, көлік айдап отырып, жолаушымен сөйлесу немесе жаңалық қарап отырып кешкі ас ішу.
Алдыңғы тақырыпта ми бірнеше тапсырманы бір уақытта жасай алмайтыны дәлелденді деген ой айтылды. Соның қаншалықты рас екені қызық. Зерттеу қалай жүрді? Тапсырма ретінде нені алды, өлшем бірлігі қандай? Қандай құралмен өлшеді?
Себебі ми қызметіне қатысты нәрселерде "дәлелденді" дегенге әсіресе "ғылыми" дегенге аса күмәнмен қараймын.
Сіз не ойлайсыз? Ашу / Түсініктеме

2022-05-18 23:40:11 Негізі ағылшыннан орысшаға қисық-писық немесе үш-төрт сөзбен аударылатын, не мүлде аударылмай латинизммен құтылатын сөздеріне қазақтың сөздік қорынан дәл түсетін балама тапсам, аударгазм алам.
Өзімнің ұсақшыл түйсігімнің тар майданында Империяда кеткен есем қайтқандай марқайып қалам.
Білем, ғалым адамға саяси сезімге беріліп, бөтен тілге мысықтілеу болу этикаға жат екенін, бірақ сондай guilty pleasure*-ым бар.
Жатарға бір миқатырық (сондай сөз бар ма еді өзі?) болсын.
Guilty pleasure* - сөзіне қазақ тілінен лайықты "күйеу бала" қарастырайықшы қорымыздан.
Жасырын әдетім?
Арсыз әдетім? (Үш арсыз- ұйқы, күлкі, тамаққа сілтеме)
Ұрын ләззатым?
Жағымды айыбым?
Құпия құмарым?
Әуейі әуесім?

* Жақсы көретін, бірақ жұрт біліп қойса, ұят болатын әрекетің"
#guilty_pleasure Ашу / Түсініктеме