Шылғау

2022-09-01 09:02:59 Мектептен кетер жылы сынып жетекшіме сөз бердім "Енді бұл мектептің табалдырығын іске жараған кезде, сөзіммен, ісіммен айтарым болған кезде ғана аттаймын. Берерім болмаса қайтып бұл жерге кірмеймін" дедім.

Одан бері бір рет те мектепке кірмедім. Кездесуге шақырды, сыныптастар жиналып барды, мен бармадым.

Өткенде сынып жетекшіммен кезігіп қалдым. Ризашылығын білдірді. Сол сөзіңді қалжыңға балап едім деді.

Бүгін де ішке кір деді, тағы кірмедім. Бірақ, кіретін күн жақындап қалғанын. Менің де жасқа берер сәл болсын "бірдеңем" барын түсінгендеймін.

Сәл қалды...

Білмеймін, мен мектепке сүмірейіп "сағындым" деп баратындарды жақтырмаймын. Ісіңмен, сөзіңмен айтарың жоқ не деп барасың?

Есімде, мен мектеп оқып жүргенде бітіріп кеткендер кеп тұратын. Сынып сыныпты сығалап жүреді. Айтары да, көрсетері де жоқ. Бәлки, содан. Әйтеуір мектепке бармай кеттім.

Барғың келе ме, бар. Бірақ үлгі бол. Көрсет. Дәлелде өзіңді. Сүміреймей кір.

Олсыз қиын... (менің ойымша) Ашу / Түсініктеме

2022-09-01 05:28:00 Он бірінші сынып бітіретін жылы ғой. Алғашқы қоңырауға бір аптадай ма двйындалдық. Күнде барып қалпй шығамыз, қалай іреміз соны пысықтаймыз. Сосын отырып шар үрлейміз. Ән айтамыз ба сондай бірдеңесі бар.

Сөйтіп жүргенде именно отыз бірінші тамыз күні оңбай таяқ жедім. Бет-ауыздан түк жоқ. Көз көрінбейді. Бет деген домбығып кеткен.

Әй, әкеңнің сол түні қысылғанымды ай. Ертең алғашқы қоңырау. Бірінші сыныптарды жетектеп шығуымыз керек. Ал менің түрім, итке қарағысыз.

Сомен ертеңінде амал жоқ, шашты қайырып, көзге шаңырақтай қара очки тағып мектепке бардым.

Былай қарасаң, сәл серілігі бар біреуге де сәл ұқсадым. Барғасын сынып жетекшім, қоңырау соғарда директор ұрысты. Очкиіңді шеш дейді.

Мен безек қағамын. Шешпеймін. Сөйтіп очкимен қоңырау соқтым. Очкидің астында көгерген көз. Біткенше очкимен жүрдім ғой.

Жақсы естелік болып еді. Одан бері жылжыған талай жыл өте шығыпты.

Бүгін қарындасымды мектепке апара жатырмын. Сәл сағыныппын әкс.

Жақсы оқыңдар. Оқу керек. Маман болу үшін де, адам болу үшін де. Ашу / Түсініктеме

2022-08-31 15:00:13 "Құлан құдыққа құласа құрбақа құлағында ойнайды" тіркесінің мағынасы? Ашу / Түсініктеме

2022-08-31 14:49:37 Ашу / Түсініктеме

2022-08-31 08:05:39 Горбачев деген картабастың бүгінге дейін тірі екенін өлгесін білдім. Мен оны сол тоқсаныншы жылдары ұқпш болды ма деп жүрсем. Ашу / Түсініктеме

2022-08-29 20:37:12 Тілге келгенде бәріміз миссионер сезінуіміз керек. Өзіңді қазақтың, ұлттвң айнасындай сезін. Себебі, қазақ тілі сенен басқа ешкімге керек емес.

Орыстың да, испанның да, басқасының да сенің қазақ тіліңе түкіргені бар. Жоқ боп кетсе одан әрі дер.

Білдің бе, ол сенікі. Ол ұлттың ағып жатқан қаны. Ол сенің қаның, ол болмысың. Тіл ол - ұлт ретіндегі сен.

Орысша білу керек. Үйрен. Кітабын оқы. Біл. Ол керек.

Бірақ, орысша сөйлеу тренд емес екенін ұқ. Ол кез өтіп кетті. Енді бәрі басқаша. Қазақша әдемі сөйлей алу тренд.

Олар неге қазақша түсінбейді? Неге үйренгісі келмейді?

Себебі, қажеттілік жоқ. Қазақша білмегені үшін тым құрығанда бір жерде жетімдік көрмейді. Осыдан кейін олар не деп үйренеді?! Қай керегіме жарайды, қай жыртығымды жамар деп талпынады?

Сен барып қажетіңді қазақша сұра, інің барып қазақша сұрасын. Сосын барып көршің қазақша сұрасын. Тек мәдениетті түрде.


Қажеттілік деген осы. Клиент қазақша сөйлесе, ол өз наны үшін тырысады.

Ал сен неге қазақша сөйлеуің керек? Орысша да өмір сүре беруге болады ғой? Несіне қадіріңді кетіресің, орысша сұрай салған жеңіл ғой?

Өйткені, сен ұлтсың.

Солай, Джони Ашу / Түсініктеме

2022-08-29 20:22:30 Кеше бензин құюға бардым. Сөйттім де "үшінші калонка 3 мыңға 92 беріңіз" дедім.

Бетіме бажырайып тұр. Орыс әйел. :Төрт мыңға ма, қай колонка?" дейді орысша. Түсінбей тұрғанын бетінен оқып тұрмын. Сонда да қазақша қайта бір рет қайталадым. "Түсінбедім" деді орысшалап. Мені өзінше көзге ілгісі келмей тұр, әкең.

Үшіншә рет менде екпіндеп қайталадым қазақша. Анауың, күзетте жүрген қазақ шалды шақырды. "Аударшы, мынау не дейді?" деді.

"Аударма, бұл қазақша жауап беруі керек. Мен орысша білмеймін емес, қазақша қызмет көрсеткенін қалап тұрмын" дедім, орысшалап. Орыс әйелдің түрі ағып кетті.

Біраз адам тұрмыз. Бәріміз қазақпыз. Екеуі ғана орыс. Менде сәл арқаланып алып, өктем сөйледім. Мен клиент екенімді, мен қай тілде сұрасам сол тілде қызмет көрсетуі керегін айттым.

Басында паңданып тұрған, апм түрі сәл нетіп қалды. Кірпіктері төменге қадалып, жанары ер шұқылап кетті әкең.

"Бар өмірім осында өтті..." деп бірдеңе дейді. Әкең қызы-ай, өмір бойы қазақша хотя бы 3ке дейінгі санды білмейді.

Кімнің сорлылығы? Орыс әйелдің ба?

Жоқ, біз ол сорлы. Орыс көрсек иесін көрген құлша елпектеп кетеміз. Соның үйінде жүргендейміз. Сол түсінбей қалмасын деп бұралып орысшамызбен міңгірлейміз келіп.

Біз әлі санада қүлмыз. Құлмыз. Құл ғана иесінің тілінде сөйлейоеп оған жағымпазданады.

Өз елімізде, өз тілімізде сөйлей алмаймыз. Өз тілімізде талап ете алмаймыз. Сорлылық қой әкең.

Заман өзгерді. Сен басқа ұрпақ екеніңді түсінуің керек. Сен өзгенің еліне бодан еместігіңді ұғын. Сенің иең жоқ. Сен тәуелсізсің. Санаңды да тәуелсіз ет.

Қазақша сұраған ыңғайлы ма, сұра. Сенің құқың бар. Заңды да былай да.

Біз қоғамды өзгерте аламыз. Өзгертуіміз керек те. Біреу ұлтшылдық, орысша да сөйлей бер. Ол байғұс қазақша білмейді ғой дер.

Қыртпасын.

Біз орысша үйрендік қой. Неге олар тырыспайды? Өмір бойы осы елдің суын ішіп нанын жейді, неге тіліне, жердің иесіне құрметпен қарамайды? Қарауы керек.

Сенде еңсеңді көтеріп жүр. Шаңырақтың иесі өзің екеніңді, жер сенің бабаңнан қалғанын сезін. Алшаңдап бас әкең. Саған жарасады. Қазақтың тілі де, ділі де сенікі.

Бабаңнан саған қалған аманат. Сөйле. Сезін. Саған ең ыңғайлысы да осы тіл.

Өйткені ол тегіңмен беріліп, алпыс екі тамырыңды аралап ағып жатыр.

Солай, Джони Ашу / Түсініктеме

2022-08-27 18:18:37 Ешкім көрмейтін бір бұрыш. Ештеңе естілмейтін тыныштық. Бәрібір шулы... Ашу / Түсініктеме

2022-08-27 18:14:01 Бір күні бәрі танго билейді. Рақаттанып билейді. Кеңістікте. Кеңінен жайылған қолдар, шаттанған күлкі, шыр айланған адамдар тек ешкімге ешкім соғылмайды. Ешкімді ешкім естімейді. Тіпті бір бірін көрмейді де. Шерленген жүректердің құрысы жұлқынған, тепкіленген қозғалыстармен жазыла түседі. Қаттырақ билеген сайын жеңілдік сезінесің. Көбірек билеген сайын күлкің жарқынырақ шыға бастайды. Билеп боласың. Шаршайсың. Құлайсың. Сосын қайта тұрмайсың. Бос кеңістік. Ештеңе қалмаған. Даже болмағандайсың... Ашу / Түсініктеме

2022-08-27 18:09:24 Кейде ішкің келеді...сосын олсыз да зайбалың шығып жүргенін түсінесің. Ашу / Түсініктеме