1/100 қазақша_кітап БАҚҚОЖА МҰҚАИ «ӨМІРЗАЯ» РОМАНЫ «Өмірзая | Marfuga Shapian
1/100 қазақша_кітап
БАҚҚОЖА МҰҚАИ «ӨМІРЗАЯ» РОМАНЫ
«Өмірзая» – Баққожа Мұқаидың ұзақ толғаныспен жазған романы. Жазушыға Мемлекеттік сыйлық әкелген роман.
КІТАП НЕ ТУРАЛЫ?
Тәуелсіздік келіп, қаламына да азаттық келген қазақ жазушылары туындылары арқылы өткеніне оң баға бере бастағанда Баққожа Мұқаидың «Өмірзаясы» осы қатарда оқ бойы озық тұрды.
«Өмірзаяда» Аяған Қуатов атты тарихшының өз тақырыбын қорғау жолындағы күресі, намысы мен жігері, ұлтына деген сүйіспеншілігі баяндалады. Ұстазы Алдияр Ақпанұлы Кенесарыны зерттесе, бұл Сыздық төреге тоқтайды. Нәтижесінде түрмеге қамалады.
Б.Мұқаидың «Өмірзаясы» маған Кеңес үкіметі кезінде қудаланған, түрмеге қамалған, қасірет шеккен барлық ақтаңдақтарымызға қойылған үлкееен ескерткіш секілді. Өйткені жазушы кейіпкерінің аузына Жүсіпбек Аймауытовтың да, тарихшы Ермұхан Бекмахановтың да сөзін салады.
РОМАНДЫ КІМДЕР ОҚУЫ КЕРЕК?
Б.Мұқаидың «Өмірзаясын» қазақтың өткеніне қызығатын, Кеңес үкіметі ұлтымызға әкелген қасіретті білгісі келетін әр ұлтжанды адам оқу керек;
Алаш зиялылары көрген қиындықты түйсінгісі келетін жан оқуы керек;
Тәуелсіздіктен кейінгі әдебиетімізде не бар десеңіз, «Өмірзаяны» оқыңыщ.
«ӨМІРЗАЯ» ТУРАЛЫ ПІКІРЛЕР
«Өмірзаяға» Халық жазушысы Мұхтар Мағауин: «Танымал жазушы Баққожа Мұқаидың «Өмірзая» романы осы құлдық сана, рухтың жаншылуы турасында. Қазіргі қазақ әдебиетіндегі жаңа серпін, соны құбылыс дер едік. Әдетте, жадағай сын әлдебір шығарманы көтергісі келсе, қызғылықты, жеңіл оқылады, тартып әкетеді деп көрсетеді. Баққожа романының тартып әкететіні рас. Бірақ өте ауыр оқылады. Мен тура бір аптада әрең бітірдім. Бүге-шігесін қадағалап, айшық, бедеріне ден қойғаннан ғана емес. Баққожа сыпаттап отырған өмірдің зіл-батпан ауыр салмағынан. Сол өмірдің нақпа-нақ, шынайы қалыпта таңбалануынан. Қандай өмір десеңіз – советтік шындық дер едім», – деп баға береді.
Жазушы Герольд Бельгер: «Соңғы жылдары мен оқыған қазақ романдарының ішінде ең алдымен маған ой салып, жүрегімді тебіренткен Баққожа Мұқаидың «Өмірзаясын» атар едім. Бұл роман көш құлаш мақала жазуға негіз бола алады. Бірер ауыз сөзбен қысқа қайырсақ, бұл – тынысы кең, идеялық жүгі ауыр, шым-шытырық оқиғаға құрылған, болмыс-бітімі жан-жақты, заман ағысын, ұлттық тарихтың жауапты кезеңін терең бажайлап, баяндайтын, кім-кімді де ойсыз қалдырмайтын сүбелі, соны туынды», – дейді.
